Κομου..στική Απειλή!

Η ιστορία του καθενός γράφεται ανάλογα με τις πράξεις του, την προσωπικότητά και την ιδεολογία του. Στους απλούς πολίτες που προσπαθούν σε κάθε περίπτωση και συνθήκη να επιβιώσουν, ακόμη και οι «κακές» πράξεις συγχωρούνται. Στην καλύτερη των περιπτώσεων οι πράξεις αυτές ή καλύτερα οι συμπεριφορές ξεχνιούνται. Όταν όμως πρόκειται για δημόσια πρόσωπα, που δεν κινούνται απλώς στην σφαίρα του προσωπικού αλλά δημιουργούν, παράγουν και εντέλει υποχρεώνουν σε πολιτικές συμπεριφορές δεν μπορεί η ιστορία να τους συγχωρήσει τόσο εύκολα.


Μπορεί για λόγους καθαρά ηθικούς να αφήνουμε την λήθη να σβήσει ανάρμοστες πολιτικές συμπεριφορές, όμως δεν θα πρέπει να ξεχνούμε εντελώς το παρελθόν, διαφορετικά πελαγοδρομούμε και ολισθαίνουμε σε χειρότερες καταστάσεις από αυτές που θα έπρεπε να αποφύγουμε.

Δεν είμαστε δικαστές, ούτε κριτές κανενός. Ο καθένας αφήνει τα ίχνη του σε αυτή την ζωή και οι επόμενες γενιές αποφασίζουν ποιόν θα αφήσουν να πνιγεί μέσα στην λάσπη και ποιον θα ανυψώσουν ηθικά και υστεροφημικά.


Η σημερινή μας ιστορία, για να σας βάλουμε στο κλίμα και για να μπορέσετε να κατανοήσετε όσα γράφω παραπάνω, αφορά μια περίοδο εξαιρετικά μαύρη και σκοτεινή για την πολιτική αλλά και την κοινωνική ζωή της χώρα μας. Αναφέρομαι στην περίοδο της επταετίας, την εποχή που καταλύθηκε η δημοκρατία και οι χουντικοί με την τρομοκρατία του στρατού και των τανκ, έβαλαν την χώρα στον γύψο.


Η Φιλιππιάδα δεν θα μπορούσε να μην ακολουθήσει τα πολιτικά αδιέξοδα που δημιούργησαν οι στρατιωτικοί. Είτε με την θέληση κάποιων συμπατριωτών μας να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση- παρωδία, είτε με την άγνοιά άλλων που αποδείχτηκε περισσότερο επικίνδυνη. Ο απλός κόσμος της μικρής πόλη μας συνέχισε να ζεί στην φτώχεια και τις δυσκολίες του, ενώ κάποιοι που σήμερα «επαγγέλονται προοδευτικοί» μεγαλουργούσαν κατασπαταλώντας το δημόσιο χρήμα. Υπήρχαν στην Φιλιππιάδα πολλοί τέτοιοι. Επιχειρηματίες και δημόσια πολιτικά πρόσωπα. Δυστυχώς γιαυτούς τα γραπτά μένουν και κυρίως τα έγγραφα που οι ίδιοι υπέγραφαν και στα οποία αυτοεπέρονταν ως εθνικόφρονες αλλά και βασιλικότεροι των συνταγματαρχαίων.


Να ξεκαθαρίσω εδώ ότι κανείς δεν πρέπει, να τοποθετεί τους πάντες στο ίδιο τσουβάλι σε σχέση πάντα με την συμπεριφορά τους εκείνη την εποχή. Πρέπει να εξετάσει κανείς σε βάθος πολλούς παράγοντες και δεδομένα της εποχής για να καταλήξει σε ένα αμφιβόλου πόιότητας συμπέρασμα.


Είναι λοιπόν 21 Φεβρουαρίου του 1968. Οι συνταγματάρχες δεν έχουν κλείσει ούτε ένα χρόνο στην εξουσία. Οι μόνες πολιτικές δράσεις σε κάθε νομό, πόλη και χωριό δεν αφορούν στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων αλλά στην επιμόρφωσή τους στα εθνικοχριστιανικά ιδεώδη. Άφηναν οι γεωργοί τα χωράφια, οι κτηνοτρόφοι τα ζωντανά τους και έτρεχαν - υποχρεούνταν να πάνε - στις εκδηλώσεις των επιτροπών διαφώτισης για να μάθουν τι σημαίνει Εθνική, στρατιωτική κυβέρνηση.


Όταν όμως δεν μπορείς να πείσεις κάποιον με επιχειρήματα, χρησιμοποιείς τεχνάσματα. Πως γίνεται κάποιος υποχείριο σου χωρίς την αίσθηση του φόβου; Υπήρχε άφθονος ο φόβος με πολλούς τρόπους και διάφορα μέσα που χρησιμοποιούσαν οι δικτατορίσκοι κάθε περιοχής. Φυσικά ακολούθησαν και την μέθοδο του αόρατου εχθρού. Μέθοδο που εφάρμοσαν οι ναζί αλλά και οι Αμερικανοί. Οι πρώτοι με την Άρια φυλή, οι δεύτεροι με τον φόβο της Κομμουνιστικής επέλασης. Με ιδέες από το τρίτο ράιχ - στο οποίο τρομάρα τους ήθελαν να μοιάσουν - και κυρίως με την κλοπή της «απειλής» που είχαν κανει πράξη οι Αμερικανοί δεκαετίες πρίν, ολοκλήρωσαν το ιδεολογικό τους υπόβαθρο. Και ξεκινήσανε τις επιτροπές διαφώτισης.


Μια τέτοια υποεπιτροπή διαφώτισης λοιπόν ανέλαβε το θλιβερό καθήκον να ενημερώσει τους έντρομους κατοίκους της Φιλιππιάδας για την επερχόμενη Κομμουνιστική απειλή. Αυτοί, αφού κλείδωσαν τα σπίτια τους για να μην μπεί το κόκκινο τέρας, μάντρωσαν τα ζώα τους για να μην πέσει κανένα κομμουνιστοδηλητήριο και ξεκίνησαν για την αγορά ζωσμένοι με μαχαίρια μήπως τους επιτεθεί κανένα κρυμμένο σοβιετικό Άλιεν.


Ο κόσμος δεν είναι βλάκας. Τουλάχιστον όχι όσο νομίζουν οι έχοντες την εξουσία.


Τώρα, στο έγγραφο διαβάζουμε για την διάλεξη περί Κομμουνιστικής απειλής. Φαντάζομαι το χέρι του γραμματέα του δήμου να τρέμει όχι μόνο στο άκουσμα αλλά και στο γράψιμο της λέξης «κομμουνιστική». Έτσι εξηγείται πως ξέχασε να γράψει ολόκληρη την λέξη.

Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι οι δημόσιοι λειτουργοί παρακαλούν θερμότατα τους αξιωματικούς και τον φρούραρχο να παρεβρεθούν στην διάλεξη. Θα περίμενα το αντίθετο. Τέλος πάντων, μπορέι ο φρούραρχος να είχε κάνει στον Κόκκινο στρατό.


Για το μόνο που ζηλεύω από αυτά που γράφονται στο έγγραφο εκείνης της περιόδου είναι ότι τότε η Φιλιππιάδα είχε κινηματογράφο, με το όνομα ΟΛΥΜΠΙΑ.

Μεγάλες ανακαλύψεις (15ος-18ος αιώνας)

(Αστρολάβος του 16ου αιώνα)

Μια από τις αγαπημένες μου περιόδους στην Ιστορία είναι οι αιώνες που προηγήθηκαν της Αναγέννησης και βέβαια η εποχή όπου οι συγκυρίες ευνόησαν τις μεγάλες ανακαλύψεις των Ευρωπαικών χωρών, από τα τέλη του 15ου έως τα μέσα του 18ου αιώνα. Όλα αυτά οδήγησαν σε μια νέα εποχή την Γηραιά Ήπειρο, μια εποχή εξέλιξης, όπου αναδείχθηκαν νέες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνέπειες. Θα διαβάσετε μια παλιότερη εργασία για το θέμα, την οποία ξέθαψα από την βιβλιοθήκη μου. Είναι μια εργασία που είχε γίνει για ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα.

Στα τέλη του 15ου αιώνα η Ευρώπη μπαίνει μέσα από πολιτικές διαδικασίες αλλά και με την παύση των πολέμων μεταξύ πόλεων και δυναστειών, σε μια νέα εποχή ανόρθωσης. Κάτι που συμβαίνει κυρίως στα δυτικά της ηπείρου, όπου και με την αποκατάσταση της μοναρχικής τάξης υποχωρεί σιγά - σιγά η ανασφάλεια που διακατείχε μέχρι τότε τους λαούς. «Το τέλος του εκατονταετούς πολέμου ,η αποκατάσταση της μοναρχικής τάξης στην Γαλλία και αργότερα στην Αγγλία ,η ενοποίηση της ισπανικής μοναρχίας ,το modus viventi που εδραιώθηκε στην Ιταλία και την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία οδηγούν σε μια σχετική πολιτική σταθερότητα...» (1)

Τα κράτη οργανώνουν τους κρατικούς θεσμούς και προσπαθούν να αποκτήσουν τα αναγκαία μέσα διακυβέρνησης σταθεροποιώντας καινοτομίες που είχαν αρχίσει να παρουσιάζονται κατά τον 14ο και 15ο αιώνα. Οι ενισχυμένες μοναρχίες φροντίζουν να εξασφαλίσουν για την καλύτερη λειτουργία τους και πάγια έσοδα. Έτσι η φορολόγηση ατόμων ,αγαθών αλλά και των ανταλλαγών προιόντων γίνεται μόνιμη, επιτρέποντας στον βασιλιά να χρηματοδοτήσει ένα μόνιμο στρατό από πραγματικούς επαγγελματίες.

Η σημαντικότερη όμως πρόοδος στα τέλη του 15ου αιώνα βρίσκεται στην μεταλλουργία. Με τις νέες τεχνικές εξόρυξης και επεξεργασίας των μεταλλευμάτων θα επέλθει μια πρώιμη εποχή που θα κορυφωθεί τον επόμενο αιώνα. Την ίδια εποχή υποχωρούν οι ενδημικές ασθένειες και αραιώνουν οι λιμοί επιτρέποντας έτσι την δημογραφική ανάπτυξη της γηραιάς Ηπείρου.
Όλα αυτά σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της γεωργικής και βιομηχανικής παραγωγής και κυρίως με την κινητικότητα που επέδειξαν οι Ευρωπαίοι σε αυτή την νέα εποχή, οδήγησαν το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη κάτω από την πολιτική, οικονομική και πολιτισμική ηγεμονία της Δυτικής Ευρώπης. Ποια ήταν όμως τα κίνητρα που έκαναν τους Ευρωπαίους να σπάσουν το κουκούλι όπου περιορισμένα δρούσαν και ζούσαν κατά τον Μεσαίωνα και να ταξιδέψουν μέσα από τους ωκεανούς σε άγνωστες μέχρι τότε ηπείρους;

Η μαύρη Αφρική και τα βασίλεια της Ασίας ήταν ξακουστά μέσα από διηγήσεις και φάνταζαν στο μυαλό των Ευρωπαίων σαν μυθικές χώρες όπου αφθονούν ο χρυσός και κάθε λογής πλούτη (μπαχαρικά,μεταξωτά υφάσματα,αρώματα). Ξύπνησε λοιπόν το εμπορικό ενδιαφέρον τυχοδιωκτών και θαλασσοπόρων που φυσικά προσδοκούσαν στο εύκολο κέρδος. Για πολλούς ξεπεσμένους ευγενείς, οι αποστολές ήταν μια κοινωνική διέξοδος και καταξίωση. Για τα νέα κράτη, κυρίως της Ιβηρικής Χερσονήσου αποτελούσε μια πρόκληση στα φιλόδοξα σχέδιά τους, να αποκτήσουν νέα εδάφη και να επεκτείνουν την εξουσία τους. Καθώς ο μόνος γνωστός γείτονας μέχρι εκείνη την εποχή ήταν το Ισλάμ, η εκκλησία θεωρούσε από την πλευρά της τις αποστολές σαν μια καλή ευκαιρία για τον θρησκευτικό προσηλυτισμό των λαών της Ασίας και της Αφρικής. «Τέλος ο πολλαπλασιασμός των αποστολών προέρχεται εξίσου από την επιθυμία της γνώσης και της επαλήθευσης επιστημονικών θεωριών ή μυθικών διηγήσεων . Έτσι ο Πορτογάλος πρίγκιπας Ερρίκος ο Θαλασσοπόρος γύρω από τον οποίο συγκεντρώνονται σοφοί ,αστρονόμοι και θαλασσοπόροι καταφέρνει να πείσει τον ηγεμόνα του ότι αυτές οι υπερπόντιες αποστολές ενδιαφέρουν γενικά το νέο κράτος...» (2)

Μπορεί τα κίνητρα και οι λόγοι που προαναφέραμε για να γίνουν αυτά τα ταξίδια να υπήρχαν δεκαετίες ολόκληρες, δεν θα υλοποιούνταν ποτέ όμως αν δεν υπήρχαν κάποιες προϋποθέσεις σαν αυτές που δημιουργήθηκαν στην πορεία..

Οι προϋποθέσεις αυτές αφορούσαν κάποια τεχνικά μέσα με τα οποία οι Ευρωπαίοι εξόρμησαν στον άγνωστο κόσμο. Συγκεκριμένα :

- Την ναυπήγηση της Καραβέλας γύρω στα 1440. Ενός μεγάλου και σταθερού πλοίου με μακρόστενη πλώρη και ιστία που εξασφάλιζαν υψηλές ταχύτητες . Τα υπερπόντια ταξίδια έγιναν ασφαλέστερα και πιο γρήγορα.

- Η εξέλιξη των αστρονομικών γνώσεων όπως και της πρόγνωσης καιρικών φαινομένων, βελτίωσαν την ναυσιπλοία.

- Παρότι η πυξίδα ήταν γνωστή από τον 13ο αιώνα μόλις κατά τον 15ο αιώνα οι ενδείξεις έγιναν πιο ακριβείς με τελειοποιημένους πίνακες απόκλισης. Κάτι που κάνει εξαιρετικά ασφαλή την πλοήγηση των ποντοπόρων πλοίων.

- Την μεγάλη ανάπτυξη της γεωγραφίας κατά τον 14ο- 15ο αιώνα που συνεπάγεται λεπτομερείς χάρτες και ακριβέστερους όσο προχωρούν οι εξερευνήσεις.

- Και τέλος ο αστρολάβος που βοήθησε την πλοήγηση των ποντοπόρων πλοίων όσον αφορά στον προσδιορισμό του πλάτους και στην παρακολούθηση της πορείας τους.

Έχοντας τα μέσα λοιπόν αλλά και την δίψα οι Ευρωπαίοι άρχισαν να ανακαλύπτουν άγνωστα μέρη. Γενουάτες και Καταλανοί είχαν ήδη περάσει το στενό του Γιβραλτάρ από τον 14ο αιώνα. Είχαν περάσει στον Ατλαντικό ανακαλύπτοντας τις Καναρίους, τις Αζόρες και την Μαδέρα. «Την σκυτάλη πήραν οι Πορτογάλοι ,οι οποίοι οργάνωσαν διαδοχικές αποστολές για την εξερεύνηση των παραλίων της Δυτικής Αφρικής κατά τον 15ο αιώνα . Το 1498 ο Βάσκο Ντα Γκάμα έφτασε στην Ινδία περιπλέοντας την Αφρική, μόλις 10 χρόνια αφότου η αποστολή του Μπαρτολομέο Ντιάζ πέρασε το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και έφτασε στην Ανατολική Αφρική....» (3)

Η μεγαλύτερη ανακάλυψη που οι συνέπειές της συγκλόνισαν για αιώνες την γηραιά Ήπειρο ήταν φυσικά η ανακάλυψη της Αμερικανικής Ηπείρου από τον Γενουάτη Χριστόφορο Κολόμβο ο οποίος λειτουργούσε υπό την προστασία της Βασίλισσας Ισαβέλλας της Καστίλης. Σφάλλοντας σχετικά με τις διαστάσεις της γης, ο Κολόμβος ταξίδεψε δυτικά πιστεύοντας ότι θα φτάσει στην Ασιατική ήπειρο από ένα συντομότερο θαλάσσιο δρόμο. Μετά από τρία υπερατλαντικά ταξίδια πέθανε το 1506 χωρίς να αντιληφθεί ποτέ ότι ανακάλυψε μια νέα ήπειρο. Η μεγάλη ανακάλυψη ενός νέου κόσμου υποστηρίχτηκε με θέρμη από τον Φλωρεντίνο θαλασσοπόρο Αμέρικο Βεσπούτσι ο οποίος μετά από τέσσερα ταξίδια πάνω στα θαλάσσια μονοπάτια του Κολόμβου έφτασε στην Βενεζουέλα. Προς τιμήν του το 1507 ο Γερμανός χαρτογράφος Βάλντεζεεμύλερ βαπτίζει την νέα ήπειρο «Αμερική» .

Μετά την ανακάλυψη (1513) και την διάσχιση του ισθμού του Παναμά από τον Ισπανό Βάσκο Νόννες ντε Μπαλμπόα και την είσοδο σε ένα άγνωστο ωκεανό, ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Μαγκελάνος ανακάλυψε το 1519 το στενό που από τότε φέρει το όνομα του και βγαίνει στον άγνωστο ωκεανό που βαφτίζει Ειρηνικό. Η Ισπανική αποστολή συνέχισε το ταξίδι δυτικά παρά τον θάνατο του Μαγκελάνου στις Μαριάνες νήσους και έφτασε τελικά στην Ευρώπη το 1522 κάνοντας το γύρο της γης. Αποδείχθηκε και τυπικά ότι η γη είναι στρογγυλή.

Εξαιτίας της προνομιακής της θέσης στο νοτιοδυτικό άκρο της Ευρώπης, των πολιτικών συνθηκών και βέβαια της προσωπικότητας του Ερρίκου του θαλασσοπόρου, η Πορτογαλία είχε το προβάδισμα στην εξερεύνηση νέων χωρών. Όμως ενδιαφέρονταν περισσότερο για την εμπορική παρά για εδαφική κυριαρχία. Πάνω στον θαλάσσιο δρόμο του Βάσκο ντε Γκάμα έχτισαν μια σειρά από οχυρωμένους σταθμούς για την προστασία των εμπορευμάτων τους. Από τα στενά του Ορμούζ στον Περσικό κόλπο, την Γκόα, το Τιμόρ, μέχρι τα νησιά Μακάο (1557) κοντά στην Κινεζική ακτή. Σε όλες αυτές τις περιοχές χτίστηκαν εκκλησίες και οι ιθαγενείς ασπάστηκαν τον χριστιανισμό δια της βίας. Με την συνθήκη της Τορντεσίλιας το 1496 ανάμεσα στους Βασιλείς της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, την οποία επικύρωσε ο Πάπας Ιούλιος ο Β΄το 1506, η Πορτογαλία απέκτησε την Βραζιλία. Μια περιοχή που αξιοποιήθηκε μετά το 1500 με την εκμετάλλευση μαύρων σκλάβων που αιχμαλωτίστηκαν στις αφρικανικές ακτές και χρησιμοποιήθηκαν ως εργατικό δυναμικό.

Τα πιο πολλά οφέλη από την ανακάλυψη της Αμερικής απέκτησε η Ισπανία. Το νεοσύστατο κράτος έγινε μεγάλη Ευρωπαική δύναμη χάρη στην τυχαία ανακάλυψη του Κολόμβου. Σε αντίθεση με τους Πορτογάλους ενδιαφέρθηκε για την κατοχή των νέων εδαφών και του πλούτου τους. Στις αρχές του 16ου αιώνα σύστησαν μάλιστα ένα όργανο οικονομικής εκμετάλλευσης των νέων αποικιών της Αμερικής, με έδρα την Σεβίλλη : τον οίκο εμπορικών συναλλαγών (casa de la contratacion). Κέντρο της πρώτης Ισπανικής αυτοκρατορίας έγινε το νησί του Άγιου Δομίνικου. Η κατάκτηση των Αντιλλών έφερε την εδραίωση, μαζί με τον χρυσό και τα μαργαριτάρια που απέσπασε η Ισπανία υποβάλλοντας τους ινδιάνους σε αναγκαστική εργασία. «Θύματα της κακομεταχείρισης ,των σφαγών που λαμβάνουν χώρα κατά τις ανταρσίες ή των μικροβίων που έρχονται από την Ευρώπη ,οι ιθαγενείς των Αντιλλών σύντομα απειλούνται με εξαφάνιση . Από το 1501 η μείωση του πληθυσμού προκαλεί την εισαγωγή στις Αντίλλες μαύρων σκλάβων που έρχονται από την Αφρική. ...» (4)

Διψασμένοι για νέα εδάφη, για το μυθικό El Dorado – βασίλειο του χρυσού – και με την βοήθεια του ιππικού και του πυροβολικού οι σκληροί και γνώστες των πεδίων των μαχών Κονκισταδόρες, αποδεκάτισαν τους ιθαγενείς και κατέκτησαν τεράστιες εκτάσεις μέσα σε λίγο χρόνο. Το Μεξικό, την Γουατεμάλα και το Περού, διαλύοντας μάλιστα τους πολιτισμούς των Αζτέκων και των Ίνκας.
Έτσι χτίστηκε μια ολόκληρη αυτοκρατορία. Το 1524 ιδρύθηκε το συμβούλιο των Ινδιών που υπαγόταν κατευθείαν στον Βασιλιά και που ήταν υπεύθυνο για την θέσπιση νέων νόμων στις αποικίες. Οι Αμερικανικές κτήσεις απέκτησαν δύο αντιβασιλείες για την καλύτερη διοίκησή τους: την Νέα Ισπανία που περιλάμβανε τον Άγιο Δομίνικο, τις Αντίλλες, την Γουατεμάλα με έδρα το Μεξικό και την αντιβασιλεία του Περού με πρωτεύουσα τη Λίμα που περιελάμβανε τον Παναμά, την Κολομβία, την Βενεζουέλα ,τον Ισημερινό, την Χιλή και την Βολιβία. Στην Λατινική Αμερική οι λεγόμενοι secundones, Ισπανοί ευγενείς που δεν είχαν καμία τύχη στην πατρίδα τους εγκατέστησαν ένα φεουδαλικό σύστημα, με τους ίδιους στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας. Οι ίδιοι αισθάνονταν εξουσιαστές πάνω στους ιθαγενείς τους οποίους μεταχειρίζονταν απάνθρωπα. Μόνο στα ορυχεία αργύρου του Ποτόσι έχασαν την ζωή τους μέσα σε 150 χρόνια, 8 εκατομμύρια ιθαγενείς, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το δουλεμπόριο. «Η έλλειψη εργατικών χεριών που προκλήθηκε από την μείωση του γηγενούς πληθυσμού καλύφθηκε με μαύρους σκλάβους ,τους οποίους μετέφεραν Δυτικοευρωπαίοι δουλέμποροι από την Αφρική. Το δουλεμπόριο γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη από τον 16ο αιώνα ,όταν μεταφέρθηκαν περίπου 900.000 χιλιάδες μαύροι στην Λατινική Αμερική...» (5)

Μέσα από όλες αυτές τις ανακαλύψεις ανετράπη ο ορισμός που είχαν προσδιορίσει εδώ και αιώνες οι Ευρωπαίοι για το ποιος είναι ο κόσμος. Οι διαδοχικές ανακαλύψεις σε συνδυασμό με την δίψα για κάθε τι καινούργιο, έκαναν τους Ευρωπαίους να καταλάβουν ότι κάθε κατάσταση είναι πολύπλοκη και δεν πρέπει να βλέπουν τίποτε δογματικά. Μέσω των ανακαλύψεων γεννήθηκε το κριτικό πνεύμα που κατέληξε σε μια κοινωνική ριζοσπαστική αλλαγή τον 18ο αιώνα. Κριτική σε κάθε τι που δεν επιβεβαιώνεται, σε κάθε τι που δεν ερμηνεύεται λογικά.

Σε σχέση με τις χώρες που κατέκτησαν οι Ευρωπαίοι μπορεί να τις θεωρούσαν πολιτικά αδύναμα κράτη, αλλά δεν έπαψαν να γοητεύονται και να αφομοιώνουν κομμάτια σπουδαίων πολιτισμών όπως των Αζτέκων, των Ίνκας, των Μίνγκ στην Κίνα και των Σογκούν της Ιαπωνίας .
Σε οικονομικό επίπεδο η μεγάλη εισροή μετάλλων από τον νέο κόσμο στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα προκάλεσε κύμα πληθωρισμού εξαιτίας της ανόδου των τιμών . Στην καθημερινότητα των Ευρωπαίων άλλαξαν πολλά πράγματα λόγω των ανακαλύψεων. Από τον τρόπο ζωής, μέχρι τις διατροφικές συνήθειες, αφού εισήχθησαν προϊόντα όπως το κακάο, το καλαμπόκι, ο καπνός, η ζάχαρη, η πατάτα, η ντομάτα, το σκόρδο, η βανίλια, ο ανανάς και η γαλοπούλα. Εισαγωγές φυτών και ζώων που επηρέασαν για πάντα την Ευρωπαική κουζίνα και γαστρονομία.

Από την άλλη πλευρά σε εφιάλτη εξελίχθηκε για την γηραιά ήπειρο η Σύφιλη. Μια νόσος που δεν γνώριζε κοινωνικές τάξεις και με την ταχεία μετάδοσή της, τον επιδημικό χαρακτήρα της αλλά και την υψηλή θνησιμότητα κατέστη πραγματική μάστιγα. «Ωστόσο η ισχυρότερη μακρόχρονη επίδραση των ανακαλύψεων ήταν η αργή με διακοπές αλλά σταθερή μετατόπιση του πολιτικού ,οικονομικού και πολιτισμικού βάρους της Ευρωπαικής ηπείρου από την νότια και κεντρική Ευρώπη στην δυτική Ευρώπη και συγκεκριμένα στις χώρες που βρέχονται από τον Ατλαντικό ...» (6)

Με αφετηρία λοιπόν τις νέες ανακαλύψεις αρχίζει μια τρομερή οικονομική άνθηση – η απαρχή του καπιταλισμού – και ξεκινά ένας νέος Ευρωπαικός πολιτισμός που οδηγεί μακριά από την στενή και ξεπερασμένη μεσαιωνική αντίληψη για τον κόσμο.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

(1) MIZLA- BERNSTEIN .Η Ιστορία της Ευρώπης .Σελ.281
(2) MIZLA- BERNSTEIN. Η Ιστορία της Ευρώπης . Σελ.285
(3) Κ.ΡΑΠΤΗΣ Γενική Ιστορία της Ευρώπης .ΕΝΟΤΗΤΑ 7.2 Σελ. 135
(4) MIZLA – BERNSTEIN .H Iστορία της Ευρώπης .Σελ. 289
(5) Κ.ΡΑΠΤΗΣ Γενική Ιστορία της Ευρώπης . ΕΝΟΤΗΤΑ 7.2 Σελ..137
(6) Κ.ΡΑΠΤΗΣ Γενική Ιστορία της Ευρώπης . ΕΝΟΤΗΤΑ 7.3. Σελ. 138

39 ημέρες στο Ιράκ (πάσχα 2002)

In the howlin' wind
Comes a stingin' rain
See it drivin' nails
Into the souls on the tree of pain.

From the firefly
A red orange glow
See the face of fear
Runnin' scared in the valley below.

Bullet the blue sky

In the locust wind
Comes a rattle and hum.
Jacob wrestled the angel
And the angel was overcome.

You plant a demon seed
You raise a flower of fire.
We see them burnin' crosses
See the flames, higher and higher.

Woh, woh, bullet the blue sky

Suit and tie comes up to me
His face red like a rose on a thorn bush
Like all the colours of a royal flush
And he's peelin' off those dollar bills
(Slappin' 'em down)
One hundred, two hundred.

And I can see those fighter planes
And I can see those fighter planes
Across the tin huts as children sleep
Through the alleys of a quiet city street.
Up the staircase to the first floor
We turn the key and slowly unlock the door
As a man breathes into his saxophone
And through the walls you hear the city groan.
Outside, is America
Outside, is America
America.

See across the field
See the sky ripped open
See the rain comin' through the gapin' wound
Howlin' the women and children
Who run into the arms Of America.

2002.Η έναρξη ενός ακόμη φρικιαστικού πολέμου. Αυτή την φορά στο Ιράκ. Βομβαρδισμοί με την τηλεοπτική εικόνα και περιγραφή πανταχού παρούσα. Ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι χωρίς εικονική πραγματικότητα. Με πολλά θύματα, πραγματικά, που κανείς δεν έβλεπε.

Πεδίο μάχης ένα εφηβικό δωμάτιο. Σκέψεις εικονικής πραγματικότητας. Εκρήξεις ορμονών και ιδεών ανένταχτων. Πόλη μικρή, σκέψεις διαφορετικές. Το παμπάλαιο στερεοφωνικό να παίζει δυνατά. Είναι δύσκολο να καταφέρεις να εκφραστείς. Πνίγεσαι από τον ίδιο σου τον θυμό, από την δική σου ενεργητικότητα. Μοναδική ελπίδα εκείνα τα κατάμαυρα βινύλια που μυρίζουν περίεργα, μέλλον, προσμονή, ελπίδα.

Στίχοι εξωπραγματικοί για μια κοινωνία που μυρίζει τίποτε. Απλώς επιβίωση, εξετάσεις, πανεπιστήμιο, δουλειά. Μουσική που πλημμυρίζει το δωμάτιο. Διαπερνά την κλειστή πόρτα, γεμίζει τον αέρα, τον ουρανό, το σύμπαν και σε παίρνει μαζί της. Πάγια εντολή να χαμηλώσεις την μουσική. Άρα είναι μόνο δική σου. Τι τυχερός.

Μετά το Joshua Tree, έμαθα ότι το συγκρότημα ηχογράφησε νέο δίσκο. Τι πληροφορία. Το περιοδικό Πόπ και Ρόκ ερχόταν με τέσσερις μήνες καθυστέρηση. Στο ραδιόφωνο μόνο ο Πετρίδης. Απόλυτη ξηρασία, μεγάλη σιωπή. Ήταν η παντοκρατορία των Modern Talkin.
Με το χαρτζιλίκι, ίσα ίσα το εισιτήριο για Ιωάννινα. Από το πρακτορείο στο δισκάδικο του Άκη δίπλα από την νομαρχία. 1900 δραχμές το διπλό άλμπουμ Rattle and Hum. Στην επιστροφή μύριζε όλο το λεωφορείο. Από τον δίσκο. Οι στίχοι στο εσώφυλλο. Έμειναν στο μυαλό για πάντα.

Δεν γίνεται να τους ξεχάσεις, τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από την αρχή του πολέμου, οι Ιρακινοί θυμούνται την κοκκινοπορτοκαλί λάμψη από τον ουρανό, runnin' scared in the valley below.
Απίστευτη η ζωντανή εκτέλεση του Bullet the blue sky. Πραγματική εκτέλεση, σφαγή.
Τότε αφορούσε την επέμβαση στο Ελ Σαλβαδόρ, σήμερα στο Ιράκ.

Ταξίδι στην Λιβύη (Από τον Τρίτο Δρόμο)

Η δημοσιογραφία παρέχει –εκτός από άγχος – και πολύ δυνατές συγκινήσεις. Ένα πρωί ο διευθυντής του Star Channel, Σταμάτης Μαλέλης και ο Αιμίλιος Λιάτσος, εκδότης της εφημερίδας Παρασκευή και 13, μου ζήτησαν να βοηθήσω την Δήμητρα Λιάνη – Παπανδρέου σε μια μεγάλη συνέντευξη που είχε κανονίσει. Ρώτησα με ποιόν. Με τον Καντάφι, μου είπαν. Φυσικά δέχτηκα αμέσως. Θα έπρεπε απλώς να φτιάξω τις ερωτήσεις της Παπανδρέου ενώ θα έκανα και μια συνέντευξη με τον Λίβυο ηγέτη για την εφημερίδα. Διαβάστε λοιπόν το οδοιπορικό σε μια πανέμορφη χώρα και τις εντυπώσεις ενός δημοσιογράφου που ως νέος είχε ίνδαλμα τον άνθρωπο που στήριζε τα εθνικο – απελευθερωτικά κινήματα και τώρα, ο ίδιος άνθρωπος, απλώς προσπαθεί να στηρίξει ή να επιβάλει με κάθε «μέσο» την αδιάφορη πολιτική του σε μια πορεία διαφορετική από αυτή του «τρίτου δρόμου».

Βρισκόμαστε στην Τρίπολη, πρωτεύουσα της Λιβύης. Μέσα στο κρατικό αυτοκίνητο, ο οδηγός- άνθρωπος του Καντάφι ο Έλληνο-παλαιστίνιος μεταφραστής μας και εγώ.

- Που πάμε; Ρώτησα τον διερμηνέα.

- Αυτές οι ερωτήσεις απαγορεύονται μου απάντησε. Εξάλλου κανείς δεν το ξέρει, ούτε ο οδηγός. Το γνωρίζει μόνο ο Αρχηγός. Μη μιλάς μέσα στο αυτοκίνητο. Εδώ όλοι και όλα παρακολουθούνται. Μπορεί να χάσω την δουλειά μου στο σχολείο.

Κούνησα το κεφάλι καταφατικά σκεπτόμενος τον φόβο των Λίβυων πολιτών και την καταπίεσή τους από την 35χρονη διακυβέρνηση του κατά τα άλλα σοσιαλιστή, Μοαμάρ Καντάφι.

Λίγες ώρες πριν είχαμε φτάσει στην Λιβυκή πρωτεύουσα για μια συνέντευξη με τον Καντάφι. Μια συνέντευξη που δεν θα γινόταν χωρίς την βοήθεια ενός ανθρώπου που δεν βρίσκεται πια στην ζωή. Του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου. Η στενή του φιλία με τον Καντάφι, σε δύσκολες εποχές , έπαιξε τον ρόλο της. Ο Αντρέας ήταν μάλιστα εκείνος που μεσολάβησε στην κρίση Λιβύης – Γαλλίας, φέρνοντας κοντά τον Καντάφι και τον Μιτεράν στην περίφημη συνάντηση στην Ελούντα το 1984. Την εποχή μάλιστα που όλοι θεωρούσαν τον Καντάφι, τρομοκράτη. Αυτό μέτρησε 20 χρόνια αργότερα για να πάρουμε την συνέντευξη.

Στην διαδρομή από το αεροδρόμιο για το ξενοδοχείο ήμουν εκνευρισμένος. Μας είχαν πάρει οι άνθρωποι του Λίβυου ηγέτη, τα διαβατήρια. Έτσι ήμασταν αναγκασμένοι να πηγαίνουμε για ρεπορτάζ μόνο με την συνοδεία των αντρών του Καντάφι. Δημοκρατικές διαδικασίες σκέφτηκα και χαμογέλασα όταν ο οδηγός του αυτοκινήτου έβαλε μια κασέτα με τον Άγγλο πόπ τραγουδιστή, Phil Collins, για να μας υπενθυμίσει την καινούργια πορεία της χώρας του προς την Δύση.

Φτάσαμε σε ένα ξενοδοχείο, κρατικό όπως μας πληροφόρησαν, απομεινάρι της εποχής που ο Καντάφι αποψίλωσε την ιδιωτική πρωτοβουλία στην Λιβύη και εγκαθιστώντας τον κρατικό μηχανισμό σε όλες τις μέχρι τότε ιδιωτικές επιχειρήσεις, εξαναγκάζοντας πολλούς επιχειρηματίες να εγκαταλείψουν την χώρα.
Ήταν λίγο μετά την αναίμακτη επανάσταση του 1969, όταν ο Μοαμάρ Καντάφι μαζί με μια ομάδα στρατιωτικών έδιωξε τον βασιλιά Ίντρις. Η μονοκρατορία του Καντάφι τις επόμενες δεκαετίες είναι απολύτως εμφανής από τις εκατοντάδες φωτογραφίες του σε κάθε σημείο της πόλης. Στους δρόμους, στις πλατείες, στα ξενοδοχεία, στα καταστήματα.

Αυτό που δεν γνωρίζαμε όσοι συμμετείχαμε στην δημοσιογραφική αποστολή ήταν η μέρα και η ώρα που θα γινόταν η συνέντευξη. Όταν ρωτούσαμε τους ανθρώπους του Καντάφι μας απαντούσαν ότι ήταν κάτι που το γνώριζε μόνο ο «αρχηγός». Είχαμε τέσσερις ημέρες στην διάθεσή μας κι έτσι αποφασίσαμε να αρχίσουμε το ρεπορτάζ με την καθημερινότητα των ανθρώπων.

Μας περίμενε όμως μια ακόμη έκπληξη. Η πόλη ήταν άδεια από κόσμο. Η αγορά στην παλιά Μεδίνα ήταν κλειστή, τα καταστήματα είχαν κατεβασμένα τα ρολά. Η εξήγηση απλή: ήταν η εβδομάδα που οι πολίτες συμμετείχαν στα λαϊκά συμβούλια και η παρουσία τους εκεί είναι υποχρεωτική δια νόμου. Τα λαϊκά αυτά συμβούλια ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 70΄όταν ο Καντάφι μετέτρεψε το πολίτευμα σε «Άμεση Λαϊκή Δημοκρατία», Jamahiriya, όπως την αποκαλεί ο ίδιος και μεταφράζεται ως «εξουσία των μαζών». Οι πολίτες αποφασίζουν μόνοι τους για μια σειρά από ζητήματα. Αν και όπως μας αποκάλυψε κάποιος αξιωματούχος, τελικά αποφασίζει ο ίδιος ο ηγέτης.

Η δεκαετία του 70´ήταν η εποχή που ο Καντάφι μοίραζε σπίτια στο λαό του και τους παρείχε δωρεάν ρεύμα και νερό. Η εποχή που χρηματοδοτούσε εθνικό-απελευθερωτικά κινήματα, του IRA, των Σαντινίστας των Παλαιστινίων και πολλών άλλων. Ξεκίνησε μάλιστα κι ένα τεράστιο έργο κατασκευής νοσοκομείων, δρόμων και σχολείων. Άρχισε να φτιάχνει το προφίλ του σοσιαλιστή ηγέτη κατά πολλούς, το προφίλ του τρομοκράτη κατ΄άλλους. Εκείνη την περίοδο ο Λίβυος ηγέτης είχε ορκισμένους εχθρούς και φίλους.
Οι κάτοικοι της Λιβύης έχουν αλλάξει 35 χρόνια μετά την επανάσταση, όπως έχει αλλάξει και ο Καντάφι. Φοβούνται να πουν ακόμη και το όνομά του. Οι πολιτικές διώξεις είναι στο καθημερινό πρόγραμμα ενώ κάποιοι μας εκμυστηρεύτηκαν ότι έχουν γίνει και μαζικές δολοφονίες αντιφρονούντων.

Περιέργως οι άνθρωποι της «κυβέρνησης» μας αρνήθηκαν μια επίσκεψη στο μέγαρο της κρατικής ραδιοτηλεόρασης της Λιβύης. Περνώντας απέξω διαπιστώσαμε ότι φυλάσσεται από άντρες του στρατού. Φυσικά δεν υπάρχουν ιδιωτικά τηλεοπτικά δίκτυα, ενώ υπάρχει μια και μόνη εφημερίδα, κρατική όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς. Τελικά τι σόι ηγέτης είναι αυτός, αναρωτιόμουν καθημερινά. Σοσιαλιστής ή δικτάτορας; Η απορία μου πίστευα ότι θα λυθεί κατά την διάρκεια της συνάντησης μας. Σίγουρα πρόκειται για έναν από τους τελευταίους σημαντικούς ηγέτες στον κόσμο, τον πλέον αμφιλεγόμενο.

Αυτά όμως που είδαμε στους δρόμους της Τρίπολης μας γέμισαν με μελαγχολία. Οι περισσότεροι κάτοικοι τα βγάζουν πέρα πολύ δύσκολα, τα μεροκάματα είναι μικρά. Να φανταστεί κανείς ότι ένας σερβιτόρος σε καφενείο δουλεύοντας από το πρωϊ μέχρι το βράδυ κερδίζει λιγότερα από 2 ευρώ. Κι αυτό την στιγμή που η Λιβύη μετά το εμπάργκο και την άρση των διεθνών κυρώσεων εξάγει πάνω από 1,5 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, εισπράττοντας ημερησίως δεκάδες εκατομμύρια δολάρια. Με πληθυσμό λίγο πάνω από 5 εκατομμύρια κατοίκους το ποσό αυτό θα έφτανε να ζουν όλοι οι κάτοικοι σαν μεγιστάνες. Αντιθέτως κυριαρχεί η φτώχεια και η ανέχεια.

Από την άλλη γίνεται μια στροφή προς τον δυτικό κόσμο με αποτέλεσμα η οικονομία να απελευθερώνεται σιγά-σιγά από τον κρατικό έλεγχο. Τα τελευταία χρόνια γίνονται μάλιστα μεγάλες επενδύσεις από ξένους επιχειρηματίες, ενώ οι επισκέψεις ηγετών από την δύση – υπουργών και πρωθυπουργών – γίνονται πλέον σε καθημερινή βάση. Τα πέτρινα χρόνια του εμπάργκο, όταν τα τρόφιμα και τα φάρμακα δίνονταν με το δελτίο, φαίνεται να πέρασαν. Η στροφή του Καντάφι ξένισε πολλούς, ευχαρίστησε όμως Αμερικάνους και Ευρωπαίους που από τρομοκράτη τον ανακήρυξαν ήρωα. Τα λεφτά των πετρελαίων μπορούν να σβήσουν από την μνήμη τους τις τρομοκρατικές ενέργειες σε αεροσκάφη, στο Λόκερμπι της Σκωτίας το 1988 και στον Νίγηρα το 1989 όπου έχασαν την ζωή τους εκατοντάδες Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Πως θα ξεχάσουν όμως οι Λίβυοι τους βομβαρδισμούς του 1986 στην Τρίπολη και την Βεγγάζη όπου έχασαν την ζωή τους 130 άνθρωποι; Μάλλον με την βίαιη εισβολή της Δυτικής κουλτούρας στην ζωή τους.

Η κινητή ροζ τηλεφωνία σαρώνει, καθώς ο κρατικός φορέας σταθερής τηλεφωνίας έκλεισε.Οι πολίτες αδυνατούσαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς. Τα προκλητικά φορέματα δεσπόζουν στις βιτρίνες των μαγαζιών και τα ίντερνετ καφέ έχουν κατακλύσει την πρωτεύουσα. Οι νέοι σερφάρουν σε δυτικότροπες ιστοσελίδες παρακολουθώντας τι γίνεται στην Ευρώπη χωρίς να μπορούν να αγγίξουν ή να έχουν τίποτε από αυτά που βλέπουν.

Αν και η γυναίκα έχει ξεχωριστή θέση στην Λιβυκή κοινωνία, στα πανεπιστήμια και στον στρατό, κρατά ακόμη τις μουσουλμανικές παραδόσεις. Το αλκοόλ αν και απαγορεύεται μπορεί να το βρει κανείς στην μαύρη αγορά.
Η διασκέδαση των κατοίκων είναι μόνο τα παραδοσιακά καφενεία. Ειδικά μέσα στην Μεδίνα της Τρίπολης, δίπλα από το παλιό οθωμανικό ρολόι υπάρχει ένα από τα ωραιότερα στέκια για να πιει κανείς αραβικό καφέ με κάρδαμο, τσάι με μέντα αλλά και να καπνίσει ναργιλέ με γεύση μήλου ή δυόσμου. Ένα από τα αγαπημένα τους παιχνίδια με χαρτιά, ονομάζεται «σκούμπα» και είναι ακριβώς το ίδιο με την «δηλωτή» που παίζεται στα ελληνικά καφενεία.

Την Τρίτη ημέρα της παραμονή μας στην Λιβύη, μας ειδοποίησαν, αργά το απόγευμα ότι θα μας δεχθεί ο Καντάφι. Θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι σε είκοσι λεπτά. Μπροστά από τα τέσσερα πολυτελή αυτοκίνητα που μας μετέφεραν υπήρχε ένα περιπολικό που απομάκρυνε όλα τα οχήματα και άνοιγε τον δρόμο. Μέσα σε δέκα λεπτά φτάσαμε στη είσοδο του αρχηγείου. Ένας τεράστιος τοίχος από αδιαπέραστο μπετόν μας εμπόδιζε να δούμε στο εσωτερικό. Κατά μήκος του τοίχου παντού φυλάκια. Μετά από συνεννοήσεις με τους στρατιώτες της πύλης μπήκαμε μέσα. Αριστερά μας ένα απαρχαιωμένο άρμα μάχης και τριγύρω πάνοπλοι στρατιώτες. Σε μια ακτίνα δέκα μέτρων υπήρχε κι άλλος τοίχος με μπετόν. Περάσαμε συνολικά τέσσερις τέτοιους τοίχους από μπετόν ύψους πέντε μέτρων. Φτάσαμε έξω από ένα μοντέρνο κτίριο ενώ μας απαγόρευσαν να φωτογραφίζουμε. Άντρες της ασφάλειας του Καντάφι με ειδικά μηχανήματα άρχισαν να μας ψάχνουν. Άνοιξαν ακόμη και τα κραγιόν των γυναικών της αποστολής, έβαλαν σε λειτουργία το δημοσιογραφικό μαγνητόφωνο και τις κάμερες, άνοιξαν τις φωτογραφικές μηχανές, τα σφραγισμένα φιλμ και τις κασέτες. Πρωτοφανής έλεγχος σε ρούχα ακόμη και στα παπούτσια.

Μπήκαμε επιτέλους σε ένα σαλόνι και περιμέναμε. Ξαφνικά μας ζήτησαν να μπούμε ξανά στα αυτοκίνητα και κάνοντας μια διαδρομή δυο λεπτών φτάσαμε μπροστά από δυο σκηνές. Στην μια μας περίμενε ο Λίβυος ηγέτης. Ήταν άθλια μακιγιαρισμένος. Δεν μπορούσες να μην το προσέξεις. Αφού μας χαιρέτησε έναν – έναν και μιλήσαμε για λίγο, οι άνθρωποι του μας ζήτησαν να αποχωρήσουμε. Μας είπαν ότι ήθελε μόνο να μας γνωρίσει και πως η συνέντευξη θα γινόταν την επόμενη και τελευταία μέρα της παραμονής μας στην χώρα.
Την επόμενη το μεσημέρι ο Καντάφι μας δέχτηκε στην ίδια τέντα. Μέσα, τρία καλοριφέρ ρεύματος και δυο κλιματιστικά. Μια ανυπόφορη μυρωδιά δυσκόλευε την αναπνοή. Καθόμασταν όλοι σε πλαστικές καρέκλες. Αυτή του Καντάφι καθαρίστηκε με σφραγισμένα χαρτομάντιλα και ένα ειδικό υγρό. Η συνέντευξη άρχισε. Μας είπε σημαντικά πράγματα, όπως ότι « κάποτε είχε ένα ρόλο για τα εθνικό-απελευθερωτικά κινήματα. Τώρα ο ρόλος του είναι η απελευθέρωση των Λιβύων». Μίλησε με θαυμασμό για τον Αντρέα Παπανδρέου ενώ μας προξένησε εντύπωση η άποψή του για τον Μπίν Λάντεν, κυρίως μετά την φίλο-αμερικάνικη στροφή του: « Οι αμερικανοί τον δημιούργησαν» είπε, « αυτοί έφτιαξαν στρατόπεδα μαζί με τους Πακιστανούς και τους Σαουδάραβες, όπου εκπαιδεύονταν μαχητές της Άλ Κάιντα».

Κατά την διάρκεια της συνάντησής μας έβρεχε συνεχώς. Ο Καντάφι μιλούσε ήρεμα και αργά. Δεν ήξερε τίποτε για την ελληνική πολιτική σκηνή. Έκανε πως δεν θυμόταν τίποτε και για το δικό του παρελθόν. Το έθαψε βαθιά μαζί με τις ιδέες του για μια ριζοσπαστική πολιτική. Άφησε μακριά τον «Τρίτο δρόμο», που έγραφε στο περιβόητο κάποτε «Πράσινο Βιβλίο». Ακολούθησε τον σίγουρο. Αυτόν τον δρόμο που κάποτε πολεμούσε σαν «λυσσασμένο σκυλί», όπως συνήθιζε να αποκαλεί τον Καντάφι, ο Ρόναλντ Ρήγκαν.

Νέα Υόρκη

«Ήταν η πρώτη φορά που θα ταξίδευα στην Αμερική. Προετοιμάστηκα κατάλληλα, μην φανταστείτε τίποτε χάρτες, οδηγούς και τέτοια. Όχι. Ήθελα να περπατήσω την Νέα Υόρκη έτσι όπως με έχουν ταξιδέψει χρόνια τώρα τα τραγούδια της, οι ταινίες της, τα θέατρα της και φυσικά εκείνοι οι νευρωτικοί κάτοικοι της, πρωταγωνιστές στις ταινίες του Γούντι Άλεν»..

Πήρα δύο χιλιάδες δολάρια, δύο κοστούμια και το “On the road “ του Κέρουακ, υπήρχε λόγος. Έφτασα στο Ελευθεριος Βενιζέλος καθυστερημένος, όπως κάνω πάντα όταν έχω ραντεβού. Τσέκαρα και μπήκα στίς τουαλέτες όπου έκανα κρυφά τέσσερα τσιγάρα. Με την ιδέα ότι το ταξίδι θα διαρκούσε 11 ώρες ήταν το λιγότερο που μπορούσα- πρόλαβα να κάνω..
This is not America…..O Bowie μου ήρθε στο μυαλό βλέποντας τι επικρατούσε μέσα στο Αirbus της ολυμπιακής. Ένα τσούρμο ηλικιωμένοι και των δύο φύλων σαν να πηγαίνανε με πούλμαν στην Παναγία την Σουμελά, έκαναν άνω κάτω το αεροπλάνο.



Φόρεσα τα ακουστικά και είδα μια ταινία με την ζωή του Κάσιους Κλέι ή Μοχάμαντ Άλι για τους μουσουλμάνους αναγνώστες μας. Η ώρα περνούσε βασανιστικά αργά – οι αεροσυνοδοί είχαν εξαφανιστεί – και εγώ κλείνοντας τα μάτια προσπαθούσα να φέρω εικόνες του «μεγάλου μήλου» όπως τις είχα δεί σε ταινίες.




Προσγειώθηκα απότομα όταν το αεροπλάνο κατέβηκε στο JFK. Έβρεχε. Αυτό μου χαλούσε τα σχέδια. Δέν θά μπορούσα να περπατήσω στην πόλη. Με το που έκανα αυτή την σκέψη σταμάτησε. Cool! Θά σκεφτώ κι άλλα που θέλω...
Στον έλεγχο των διαβατηρίων πρός στιγμήν νόμισα ότι πρωταγωνιστούσα στο Jackie Brown.H μαύρη αστυνομικός ήταν ίδια η Pam Grier. Μόνο το κομμάτι των τίτλων έλειπε, αλλά είχα στο πρόγραμμα(sic) περπατήσω τον 110o δρόμο στο Harlem, για τον οποίο τραγουδούσε ο Bobby Womack.

Ο άνθρωπος που θα με φιλοξενούσε ήρθε να με πάρει απο το αεροδρόμιο. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πέσαμε σε ένα ανεπανάληπτο «τράφικ» –όπως το έλεγε συνέχεια- διασχίζοντας το Queens. Μετά απο τρείς ώρες φτάσαμε στο κινέζικο εστιατόριο που είχε κλείσει τραπέζι και που συνήθιζε να τρώει τα τελευταία 20 χρόνια. Στήν καρδιά της Chinatown. Ήταν όπως στο σινεμά. Ακριβώς καμμία σχέση με τα αντίστοιχα στην Ελλάδα. Το φαγητό ήταν καταπληκτικό, ζήτησα όμως να μπώ στο Private room και στην κουζίνα. Όπως το φανταζόμουν. Σαν νάβλεπα μπροστά μου τους αρχηγούς της κινέζικης μαφίας να συσκέπτονται. Έτσι ακριβώς.


Ήταν ήδη πολύ αργά όταν έκλεινα πίσω μου την πόρτα του δωματίου στο θρυλικό ξενοδοχείο New Yorker των 2500 δωματίων.Ζήτησα και έμεινα στο δωμάτιο 2705 εκεί που έμενε ο Benny Goodman όταν έπαιζε στην μεγάλη σάλα διασκεδάζοντας την δεκαετία του 30’ τους αστούς νεουορκέζους. Συμβουλή: το οινόπνευμα σε μεγάλες ποσότητες διώχνει το τζέτ –λάνγκ.

Ξύπνησα αρκετά νωρίς. Γύρω στίς δέκα. Αισθάνθηκα μια απέραντη ευορία αντικρύζοντας τους ουρανοξύστες και τον ποταμό Χάντσον απο το παράθυρο. Περίεργο. Πήρα τηλέφωνο δύο φίλους που βρίσκονται στην Νέα Υόρκη εδώ και ένα μήνα. Ήρθαν για να ζήσουν το αμερικάνικο όνειρο. Θέλουν να γίνουν ηθοποιοί. Πρός το παρόν δουλέουν ως σερβιτόροι.
Πήγαμε στο Village. Δέν αφήσαμε δισκάδικο για δισκάδικο που να μην μπήκαμε. Και πιστέψτε με υπάρχουν κάτι απίστευτες τρύπες στίς οποίες μπορείς να βρείς κάθε βινύλιο μαύρης μουσικής που ονειρεύεσε και που είναι δυσεύρετο. Χάλασα 500 δολλάρια. Χαλάλι αφού βρήκα το “There’s no place like America today” του Curtis Mayfield. Το σκοτάδι έπεσε και μας βρήκε να χαζολογούμε στα μπάρ και τα καφεδάδικα του Soho. Λιώσαμε απο την καφείνη και τα ποτά. Πήρα μια εφημερίδα, την Village Voice για να βρούμε κάτι ενδιαφέρον. Το καταπληκτικό hip-hop συγκρότημα των Roots έπαιζε ζωντανά. Πήρα τηλέφωνο αλλά δυστυχώς ήταν sold out. (Τούς είδα δύο μέρες αργότερα σε άλλο club και έπαθα. Παρεπιπτόντος ο καινούργιος τους δίσκος είναι καταπληκτικός).

Οι μέρες, οι ώρες και οι νύχτες περνούσαν με γρήγορους ρυθμούς. Και το περπάτημα ήταν ατελείωτο. Συνήθιζα να παίρνω ταξί αλλά όταν έφτανα στον προορισμό μου – συνήθως κάποιο μπάρ, άλλαζα γνώμη και έψαχνα για κάτι διαφορετικό. Περίεργο. Πάντως μετά απο πολλές ώρες περιπλανήσεων και ποτών γυρνούσα εκεί που έπρεπε να πάω. Και περνούσα καλύτερα. Τα πόδια μου έβγαλαν φουσκάλες αφού τα παπούτσια δεν ήταν για πεζοπορία, παρά τίς συμβουλές που μου είχαν δώσει οι φίλοι εν Ελλάδι. Αποφάσισα να αγοράσω αθλητικά παπούτσια, δεν το έκανα όμως ποτέ. Έτσι απέκτησα αρκετές και τεράστιες φουσκάλες.


Ένα πρωί πήρα το μετρό για να πάω στο Χάρλεμ. Πρώτον για να δω την πιό «μαύρη συνοικία» και δεύτερον για να πάω στο περίφημο Αpollo Theater. Δεν ξέρω αν το καταλάβατε αλλά είμαι λάτρης της μαύρης κουλτούρας. Το βαγόνι ήταν γεμάτο επαίτες. Όλοι τους τραγουδούσαν απλώνοντας το χέρι για λίγα σέντς. Απο «γκόσπελ» και «σπιρίτσουαλ» μέχρι «σόουλ» και «φόλκ» μπαλάντες, το ρεπερτοριό τους. Εξαιρετικές φωνές γεμάτες πάθος, ένταση και πόνο. Ξέρετε, τα βάσανα όσες γενιές και να περάσουν δεν ξεχνιούνται. Καταγοητευμένος απο τα τραγούδια τους και με λιγότερα δολάρια στην τσέπη κατέβηκα στoν κεντρικό σταθμό του Harlem. Αμέσως στο μυαλό ήρθαν τα δεκάδες τραγούδια που έχουν σαν θέμα τους την ιστορική κατ’εμέ συνοικία. 125ος δρόμος στην καρδιά του Harlem. Ή αλλιώς Martin Luther King street. Παντού αφίσες για συναυλίες soul και hip-hop συγκροτημάτων. Εδώ είναι η καρδιά της μαύρης μουσικής. Σε μια γωνιά του δρόμου μια νεαρή κοπέλα πουλά εφημερίδες. Συνιθισμένο; όχι αφού η 120σελίδων εφημερίδα αφορά μόνο την rap μουσική.

Κατεβαίνουμε τον δρόμο πρός το Apollo. Σε όλη την διαδρομή συναντά κανείς ειδικά κομμωτήρια που είναι ασφυκτικά γεμάτα απο νεαρές. Φτιάχνουν όλες τα μαλλιά τους στύλ dreadlock…Μία κυρία μας σταματά και με περίσσειο ενδιαφέρον μας λέει να μην γυρνάμε με την κάμερα στο χέρι γιατί είναι επικύνδυνο. Αδιαφορήσαμε. Μέχρι να καπνίσω ένα τσιγάρο φτάσαμε στο περιβόητο θέατρο όπου τραγούδησαν για πρώτη φορά και έγιναν διάσημοι οι: James Brown, Aretha Franklin ,Ella Fitzerald και πολλοί άλλοι.
Ήταν 12 το πρωί αλλά είχε παράσταση, ένα χριστουγεννιάτικο σόου. Στην τεράστια μαρκίζα μπορούσες να δείς τις συναυλίες των επόμενων ημερών. Απο Temptations μέχρι την περίφημη Τετάρτη των νέων ονομάτων απο την οποία έχουν ξεκινήσει την καριέρα τους δεκάδες διάσημοι πλέον μαύροι μουσικοί. Μόλις πατάς το πόδι σου στο εσωτερικό του θεάτρου που χτίστηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα σε πιάνει δέος.΄Οχι γιατί στο εσωτερικό του υπάρχει κάτι ιδαίτερο. Απεναντίας. Απλώς και μόνο γνωρίζοντας ότι στην σκηνή αυτή έχουν πατήσει η Sara Vaungh , οτι εκεί έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση ό-λ-α τα γκρούπ της Motown το 1962 φτάνει να σου κοπεί η ανάσα. Παίρνοντας τον δρόμο της επιστροφής μπήκαμε σε δύο δισκάδικα. Γύρισα στο ξενοδοχείο εξουθενομένος και εντυπωσιασμένος.

Το βράδυ το έριξα στο ποτό ακούγοντας παλιό, καλό, ζεστό funk…
Ξύπνησα απο το φώς του ήλιου. Μένω άλλωστε στον 27o όροφο και απο κεί ο ουρανός φαίνεται πιό κοντά. Με τέτοια μέρα θα μπορούσα να περπατήσω αρκετά, σκέφτηκα και έκανα να σηκωθώ. Κατέβηκα μετά απο μία ώρα και έφαγα ένα τεράστιο αμερικάνικο πρωινό. Έχω πάρει ήδη τρία κιλά.

Άρχισα να κατηφορίζω την όγδοη λεωφόρο. Πέρασα κάτω απο το επιβλητικό είναι αλήθεια, Empire state building. Φυσικά δεν μου πέρασε ούτε λεπτό απο το μυαλό να ανέβω. Εξάλου υπήρχε ουρά χιλιομέτρων. Δεν μου αρέσει να πηγαίνω σε τέτοια μέρη όπου συνωστίζεται κανείς με χιλιάδες τουρίστες. Η συμβουλή μου μάλιστα στούς φίλους μου είναι όταν επισκέπτονται μια πόλη για πρώτη φορά να πηγαίνουν απλώς όπου γουστάρουν. Όπου ενδιαφέρει τους ίδιους κι όχι ένα πολυπληθές γκρούπ παραφρονούντων τουριστών..

Κατέβηκα σιγά σιγά πρός τον 23ο δρόμο.Έψαχνα για το ξακουστό Chelsea Hotel για το οποίο έχουν γράψει αρκετά τραγούδια. Είναι ένα ζωντανό μνημείο. Έφτασα στην είσοδο. Βρήκα ένα τύπο- σχεδιαστής μόδας μου είπε ότι είναι –που έμενε εκεί τα τελευταία 20 χρόνια. Μπήκαμε στο lobby. Αρχισε να μου διηγήται ιστορίες και θρύλους γύρω απο το ξενοδοχείο. Έμεναν εκεί απίστευτοι τύποι που χρειάζεσαι εγκυκλοπαίδια για να τούς καταγράψεις. Απο τον Μάρκ Τουέιν, τον Τόμας Ντύλαν, μέχρι τον Άλεν Γκίνσμπεργκ και την Πάττυ Σμίθ. Σε ένα απο τα δωμάτια του έγραψε μέσα σε μια νύχτα ο Τζάκ Κέρουακ το περίφημο “On the road”, εκεί σκότωσε ο Σίντ Βίσιους των Sex Pistols την συντροφό του Νάνσυ και μετά αυτοκτόνησε. Υπάρχουν χιλιάδες ακόμη ιστορίες για το Chelsea που αξίζει να τις μάθετε απο κοντά αν επισκεφείτε την Νέα Υόρκη. Πιστέψτε με αξίζει.

Ένα μεσημέρι οι φίλοι μου με πήγαν στην περιοχή TRIBECA. Μια περιοχή που θεωρείται πολύ must (sic) κάτι σαν το δικό μας Ψυρρή. Φάγαμε στο κλασσικό Odeon ενώ δίπλα μας συνέτρωγαν γνωστά μοντέλα και ηθοποιοί. Ανεβαίνοντας την Broadway σάρωσα όλα τα καφεδάδικα στα οποία επιτρεπόταν το κάπνισμα. Λιώσαν τα παπούτσια μας τριγυρνώντας στο Soho.

Αποφασίσαμε να δούμε κάποια θεατρική παράσταση. Πήρα τηλέφωνο και εκλεισα εισητήρια για τον «Πρωτάρη» που πρίν απο τριάντα χρόνια ήταν κινηματογραφική επιτυχία με τον Ντάστιν Χόφμαν και την Αν Μπάνκροφτ. Ανεβαίνοντας προς την πιό θεατρική γειτονιά του κόσμου την πάτησα σαν τον πρωτάρη. Μπήκαμε στο βιβλιιοπωλείο που δεν θυμάμαι το ονομά του αλλά θεωρείται το μεγαλύτερο στον κόσμο, με έξι μίλια πάγκους γεμάτους βιβλία. Χάλασα πολλά δολλάρια και πολύ χρόνο. Τόσο ώστε προλάβαμε να μπούμε στο θέατρο Πλύμουθ λίγο πρίν την έναρξη της παράστασης. Όταν διάβασα στο πρόγραμμα ότι στην σκήνη του είχε παίξει ο Μοντγκόμερι Κλιφ – μέγας ηθοποιός και πολύ cool- χύθηκα στο κάθισμα να απολάυσω την παράσταση. Στο ρόλο της «Κυρίας Ρόμπινσον» η πληθωρική Λορέιν Μπράκο που δυστυχώς άλλαξε δύο εβδομάδες πρίν, την Κάθλιν Τέρνερ.

Φεύγοντας απο τα στενά του Μπρόντγουει λίγο πρίν τα μεσάνυχτα συναντήσαμε τον κατά πολύ γερασμένο Πώλ Νιούμαν που έμπαινε στο αυτοκινητό του.Τα βράδυα στην Νέα Υόρκη μπορείς να δείς τα πάντα και τους πάντες. Λίγο αργότερα τρώγοντας σε ένα ντάινερ τηλεφώνησα στον «Μπίλ». Ίσως η καλύτερη άκρη όλες αυτές τις μέρες στην πόλη. Ήταν διοργανωτής κινητών πάρτυ στο Μανχάταν. Ήξερε τους πάντες. Εξαιτίας του ήπιαμε εκατοντάδες ποτά στα καλύτερα κλάμπ και το κυριότερο χωρίς να περιμένουμε στις τεράστιες καθε φορά ουρές. Μερικές φορές και χωρίς να πληρώσουμε. Ήταν πολύ αργά, η τύπισα έμοιαζε στην Λώρην Χίλ, η μουσική έπαιζε πολύ δυνατά..Yo man...say it loud..I’m black and proud αναφώνησα πολλές φορές πρίν πέσω ξερός στο κρεββάτι.

Σε βλέπω πολύ κουρασμένο, μου ειπε ο Χρήστος. Πάμε, έχω την λύση. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και με οδήγησε για ακόμη μια φορά στην Chinatown. Ανεβήκαμε σε ένα διόροφο κτίριο, όπου μας υποδέχτηκε μια κινέζα γύρω στα 40. Έδειχνε ιδιαίτερη οικιότητα με τον φίλο μου πράγμα που σημαίνει ότι είναι τακτικός πελάτης. Μετά την σκάλα έβλεπες ένα στενόμακρο διάδρομο και στην αριστερή πλευρά υπήρχαν διαδοχικά έξι μικρά δωμάτια.

Στο καθένα απο αυτά υπήρχαν ιατρικα κρεββάτια, ξύλινα διαχωριστικά με κινέζικα ανάγλυφα, αρωματικά στίκς που γέμιζαν την ατμόσφαιρα και χαλαρή μουσική. Ο Χρήστος εξαφανίστηκε σε ένα απο αυτά χωρίς να μου πεί κουβέντα. Περίμενα στο διάδρομο, όταν ξαφνικά εμφανίστηκε μια νόστιμη κινέζα γύρω στα 30, με οδήγησε σε ένα απο τα δωμάτια και με σπαστά αγγλικά μου ζήτησε να βγάλω τα ρούχα. Το έκανα. Για την επόμενη μία ώρα νόμιζα ότι πετούσα. Ξεκίνησε με ένα δυνατό μασάζ, έκανε κάτι περίεργες κινήσεις με τα δάχτυλα, ενώ φυσούσε με το στόμα της και έριχνε μια άγνωστη σκόνη κάτι σαν τάλκ. Ένοιωσα ότι κολυμπούσα, ότι βρισκόμουν σε νερό. Απίθανη αίσθηση. Όλα αυτά ενώ απο κάπου ακουγόταν χαμηλά μουσική κι εγώ βρισκόμουν όλη την ώρα ξαπλωμένος ανάσκελα. Δεν μπορούσα να δω τι ακριβώς έκανε. Ήταν όμως μαγικό. Δεν μπορούσα να σηκωθώ απο το κρεββάτι. Μετά απο αυτό ένοιωθα τα πόδια μου να λυγίζουν. Της έδωσα 20 δολλάρια – όσα μου ζήτησε – αυτό που έκανε όμως δεν πληρωνόταν με τίποτε. Δεν το συζητάμε, κάθε φορά που θα πηγαίνω Νέα Υόρκη θα επισκέφθομαι την Κίμ, έτσι έλεγαν την γριά ιδιοκτήτρια. Να το κάνετε οπωσδήποτε και σείς. Δεν έχει σχέση με το μασάζ σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου και φυσικά δεν έχει τίποτε το πονηρό απο αυτά που γίνονται στην Ελλάδα.

Φεύγοντας για Μανχάταν περάσαμε απο το Ground Zero. Eκεί όπου τον Σεπτέμβριο του 2001 οι δίδυμοι πύργοι έγιναν ο τάφος για χιλιάδες ανθρώπους μετα την δολοφονική τρομοκρατική ενέργεια. Τα συνεργεία δούλευαν πυρετωδώς σε μία αλάνα, που σε τίποτε δεν θυμίζει πλέον ότι εκεί βρισκόταν τα ψηλότερα κτίρια στον κόσμο. Μπορούσες να το δείς μόνο στις φωτογραφίες που έχει αναρτήσει η κυβέρνηση αλλά και στους χιλιάδες πάγκους που έχουν στήσει οικονομικοί μετανάστες πουλώντας σουβενίρ θανάτου. Όλοι αγόραζαν, αηδίασα και έφυγα..
Του ζήτησα να πάμε στο Μουσείο μοντέρνας τέχνης. Ήταν το μόνο που ήθελα να επισκεφθώ. Είχε μια καταπληκτική έκθεση γερμανικού εξπρεσιονισμού. Ένα φοβερό κτίριο, τεράστιο όπως καταλαβαίνετε. Για αυτό πήγα μόνο σε δύο αίθουσες. Υπάρχουν κι άλλα καταπληκτικά μουσεία στην πόλη.

Επειδή χρειάζεσαι όμως τουλάχιστον μία μέρα για το καθένα καλό είναι να επισκέφθεσται ένα σε κάθε ταξίδι σας γιατί δεν πρόκειται να προλάβετε να κάνετε τίποτε άλλο..
Μάζευα τα πράγματα και σκεφτόμουν ήδη το επόμενο ταξίδι στην Νέα Υόρκη. Για να είμαι ειλικρινής το έχω κιόλας προγραμματίσει.Τέλος Ιουνίου. Μπράβο, τελικά χώρεσαν όλα τα πράγματα στην βαλίτσα, ξέρετε ήταν το μοναδικό άγχος μου.

P.S: Έκανα κι άλλα πράγματα, αλλά για λόγους οικονομίας χώρου και κυρίως προσωπικής λογοκρισίας, θα τα μάθετε και θα τα ζήσετε μόνοι σας όταν με το καλό ταξιδέψετε στην Νέα Υόρκη..

Μικρές συμβουλές

Να:
-αγοράσετε τσιγάρα απο το αεροδρόμιο.Εκεί είναι πανάκριβα
-εχετε μαζί σας αθλητικά παπούτσια
-μην κολλάτε με τους ταξιδιωτικούς οδηγούς
-έχετε μαζί σας οπωσδήποτε κινητό τηλέφωνο
-πάτε στο B.B king live και στο Village Vangurd για να ακούσετε live
-επισκεφθείτε σίγουρα τo εστιατόριo Asia Di Cuba και το bar του ξενοδοχείου Handson.Αμφότερα τα έχει σχεδιάσει ο Phillip Stark.
-μιλάτε σε όσους σας μιλούν.Ο κόσμος εκεί είναι πιό ανοιχτός και ζεστός, πιάνουν αμέσως κουβέντα.
-κάνετε του κεφαλιού σας.
-δείτε τουλάχιστον μια συναυλία
-αγοράσετε το Time out , κάτι σαν το δικό μας Αθηνόραμα και την δωρεάν εφημερίδα Village Voice. Θα ξέρετε τα πάντα για την πόλη. Για αυτό δεν σας γράφω καμμία διεύθυνση....


Μην:
-καθήσετε σε μπάρ αν προηγουμένως δεν ρωτήσετε αν επιτρέπετε το κάπνισμα
-μην πάρετε αθλητικά παπούτσια.Δεν θα κλείνει η βαλίτσα
-πάτε στο Empire State Building
-κολλάτε με τους οδηγούς πόλης. Αν σας είναι απαραίτητος πάρτε αυτόν του Lonely Planet
-επισκεφθείτε το ροκφέλερ σέντερ και το Radio city.Οι ουρές είναι τεράστιες και δεν είναι
τίποτε άλλο παρά ένα κινηματοθέατρο κι ένας ουρανοξίστης.
-κανετε τηλέφωνα απο το ξενοδοχείο.Ξυρίζουν.
-αφήνετε φιλοδώρημα σε αγενείς και άξεστους σερβιτόρους , έστω κι αν θεωρείται υποχρεωτικό το 15% του λογαριασμού.
-πάτε στο Macy’s και φυσικά στην Αστόρια.Μπούούούού........