Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου 2009

«H ψυχολογία στην υπηρεσία της πολιτικής»


Μετά την παρουσία και τις ομιλίες των δυο αρχηγών - της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης – μπορούμε να εξάγουμε περισσότερο αξιόπιστα συμπεράσματα για τα προγράμματα των δυο κομμάτων εξουσίας, αλλά βεβαίως και την επίδρασή τους στο εκλογικό σώμα, στους πολίτες.

Ξεκινώντας από την παρουσία του Πρωθυπουργού, μπορούσε να διακρίνει κανείς την αμυντική και απολογητική στάση σε όλα τα ερωτήματα που κλήθηκε να απαντήσει. Οι δημοσιογράφοι, ίσως και ασυναίσθητα, απεύθυναν τις ερωτήσεις σαν να επρόκειτο μετά βεβαιότητας για απερχόμενο πρωθυπουργό. Ωστόσο για το κλίμα αυτό την ευθύνη φέρει αποκλειστικά ο Κώστας Καραμανλής και οι επιτελείς του, οι οποίοι τον τελευταίο χρόνο, καθυστερούσαν στην λήψη καίριων αποφάσεων και το κυριότερο δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν την αίσθηση της ασφάλειας στους εργαζόμενους Έλληνες πολίτες.

Αναπόφευκτα η αρνητική ψυχολογία της αγοράς σε συνδυασμό με την διεθνή οικονομική κρίση, δημιούργησαν ένα ζοφερό σκηνικό, τόσο αδιέξοδο που επέδρασε αρνητικά στην ψυχολογία των ψηφοφόρων. Ακόμη και οι σκληροπυρηνικοί νεοδημοκράτες περίμεναν μια πιο συμμαζεμένη και νοικοκυρεμένη διαχείριση του δημοσίου χρήματος.

Είναι λοιπόν λογικό, αν συνυπολογίσει κανείς, την ίδια ρητορική της ΝΔ για τα θέματα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων από το 2003 έως σήμερα, αλλά κυρίως τα σκληρά μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στην ΔΕΘ για την έξοδο από την κρίση, να δημιουργήσουν ένα αρνητικό κλίμα και μια συνεχώς αυξανόμενη ψυχολογική δυσαρέσκεια στον κόσμο. Κάτι που αποδείχθηκε από τα γκάλοπ που έφερναν πρώτο και με διαφορά το ΠΑΣΟΚ, την στιγμή που κανείς δεν γνώριζε το πρόγραμμα του κόμματος για την οικονομία και την έξοδο από την κρίση.

Από την άλλη πλευρά στην Ιπποκράτους, έδειξαν να μαθαίνουν από τα παθήματα των εκσυγχρονιστών αλλά κυρίως να διδάσκονται από τις αρχές της οικονομίας που διατύπωνε ο ιδρυτής του κόμματος Ανδρέας Παπανδρέου. «Η οικονομίας δεν είναι αριθμοί και μαθηματικά, είναι ψυχολογία», έλεγε ο αείμνηστος πολιτικός και φαίνεται να το εμπέδωσε ο γιός του, με διαφορά δεκαετιών είναι αλήθεια.

Έτσι για εβδομάδες ολόκληρες ο Γιώργος Παπανδρέου κρυβόταν πίσω από την αρνητική ψυχολογία που κατέτρωγε τα σπλάχνα της ΝΔ και του Καραμανλή, προσπαθώντας απλώς να μην πει τίποτε που θα αλλάξει το κλίμα. Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι (2004) ότι στον δικομματισμό η θεωρία του ώριμου φρούτου είναι καλύτερη από οποιαδήποτε πολιτική θεωρία, περίμενε την κατάλληλη στιγμή για να κάνει πράξη τα λόγια του πατέρα του και να ωφεληθεί από την ψυχολογία της οικονομίας. Και το έκανε στην ΔΕΘ.

Με ένα αισιόδοξο πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων που στηρίζετε εξολοκλήρου στην ψυχολογική ανάταση της αγοράς, ανακοίνωσε μια σειρά από μέτρα για τα οποία πρέπει να «ματώσει» ώστε να υλοποιηθούν. Το βασικότερο όμως είναι ότι δεν χάλασε την διάθεση των ψηφοφόρων, με λέξεις που ακούγονται άσχημα, όπως πάγωμα αυξήσεων, περικοπές, αδιέξοδα κλπ.

Αυτό που μένει είναι να δούμε αν και εφόσον η ψυχολογία της μάζας, δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον Γιώργο Παπανδρέου – κάτι που δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις – αλλά κυρίως να δούμε αν το ΠΑΣΟΚ γίνει κυβέρνηση, ότι πραγματικά η οικονομία είναι ψυχολογία και όχι μαθηματικά. Γιατί τα «νούμερα» που περιγράφουν το δημόσιο χρέος, τα ελλείμματα και τις δημόσιες δαπάνες, πέραν του συναισθήματος για να διορθωθούν χρειάζονται και γενναίες αποφάσεις.

Γιώργος Κολοβάτσιος