2001:Οδύσσεια του Διαστήματος!

Πέθανε σε ηλικία 90 ετών στη Σρι Λάνκα, όπου ζούσε εδώ και 52 χρόνια, ο διάσημος συγγραφέας και μελλοντολόγος Sir Arthur Clarke. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του περιβάλλοντός του ο Clarke αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα με το αναπνευστικό του σύστημα.

Ήταν ο πρώτος που σε σύγγραμμά του στο «Wireless World» το 1945, πρότεινε να χρησιμοποιηθούν οι δορυφόροι γεωστατικής τροχιάς για τις τηλεπικοινωνίες. Ο Clarke οραματίστηκε μια τριάδα μεγάλων επανδρωμένων διαστημικών σταθμών οι οποίοι θα σχηματίζουν ένα τρίγωνο σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ο πρώτος γεωσύγχρονος δορυφόρος ήταν ο Syncom 2 που εκτοξεύτηκε το 1963.

Ο Sir Arthur γεννήθηκε στο Σόμερσετ της Αγγλίας, και σπούδασε φυσική και μαθηματικά. Στο Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε στην Βρετανική Βασιλική Αεροπορία ως ειδικός στα ραντάρ και τις επικοινωνίες. Το 1954 συμμετείχε στην υποβρύχια εξερεύνηση των υφάλων της Αυστραλίας και της Σρι Λάνκα. Αργότερα ήταν ο βασικός σχολιαστής των τηλεοπτικών μεταδόσεων για τις αποστολές των διαστημοπλοίων Απόλλων 11 , 12 και 15 στη Σελήνη.

Ήταν μέλος πολλών επιστημονικών συλλόγων και είχε διατελέσει πρόεδρος της Βρετανικής Διαπλανητικής Εταιρίας. Τα βιβλία του – πολλά από τα οποία βραβεύτηκαν – ήταν επιστημονικής φαντασίας. Το διήγημά του «Ο Φρουρός» (1948) αποτέλεσε την βάση για το σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, που πολλά χρόνια αργότερα συνέγραψε ο ίδιος με τον σκηνοθέτη Stanley Kubrick υπό τον τίτλο 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος. Μετά την τεράστια επιτυχία της ταινίας ο Sir Arthur συνέγραψε της συνέχειες υπό τους τίτλους «2010», «2061» και «3001- Η Τελική Οδύσσεια».

Από την δεκαετία του ʼ60 έδινε την προσωπική του μάχη με την πολυομυελίτιδα και πολλές φορες χρησιμοποιούσε αναπηρική πολυθρόνα.

Η Ευρώπη πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο!

Με αφορμή την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου αλλά και τα όσα συμβαίνουν με τα Σκόπια ξέθαψα μια παλιότερη εργασία που είχα γράψει σχετικά με τις ισορροπίες και την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη άπό το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων μέχρι το ξεκίνημα του Α΄παγκοσμίου Πολέμου. Αξίζει τον κόπο να ρίξετε μια ματιά και θα δείτε πως η Ιστορία και οι βλέψεις των ισχυρών επαναλαμβάνονται!

Με την οριστική ήττα του Ναπολέοντα το 1814 επέστρεψε
στο πολιτικό προσκήνιο των χωρών της γηραιάς ηπείρου, το παλαιό συντηρητικό
καθεστώς. Ταυτόχρονα διαμορφώθηκε εκ νέου ο γεωγραφικός χάρτης
της. Το μόνο πού απέμεινε από τα παρελθόντα έτη και την
Ναπολεόντεια Ευρώπη ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της Γαλλικής
Επανάστασης, δηλαδή τα στοιχεία της ελευθερίας αλλά και της
εθνικής κυριαρχίας που απέκτησαν οι λαοί, στοιχεία που άρχισαν να
ζυμώνονται όλο και περισσότερο μέσα στο χρόνο.

Το σχεδιασμό της νέας Ευρώπης σε πολιτικό, στρατιωτικό και
οικονομικό επίπεδο ανέλαβαν να διαμορφώσουν οι χώρες που
πρωτοστάτησαν στη νίκη κατά της γαλλικής κυριαρχίας : η Ρωσία, η
Αγγλία , η Αυστρία και η Πρωσία. Το Σεπτέμβριο του 1814 οι χώρες
αυτές συγκάλεσαν το συνέδριο της Βιέννης με απώτερο σκοπό την
αρχή της ισορροπίας των δυνάμεων στην Ευρώπη και ήταν η πρώτη φορά που αντιπροσωπεύονταν όλα τα κράτη . Είναι χαρακτηριστικό ότι διακόσιες
δεκατρείς αντιπροσωπείες από όλη την Ευρώπη εγκαταστάθηκαν
στην πρωτεύουσα των Αψβούργων.

Όλα αυτά προσέδωσαν αίγλη και βέβαια αποτέλεσαν το κορυφαίο διπλωματικό και
κοινωνικό γεγονός. Όμως παρά την Πανευρωπαϊκή συμμετοχή των
αποστολών στα δείπνα, στους χορούς και στα κυνήγια, τις αποφάσεις
στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων για το νέο χάρτη της Ευρώπης πήραν
αποκλειστικά οι μεγάλες δυνάμεις.«Τα σοβαρά ζητήματα όμως
συζητήθηκαν και αποφασίστηκαν αποκλειστικά από τις «μεγάλες
δυνάμεις», όρος που καθιερώθηκε κατά το συνέδριο.» (1)

Τον καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις του συνεδρίου της
Βιέννης διαδραμάτισαν τρεις χώρες. Η Ρωσία που είχε σαν στόχο την
δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας με επικεφαλής τον τσάρο
Αλέξανδρο. Η Αγγλία του πρωθυπουργού Κάσλρη, η οποία έχοντας
ηγετική θέση με την εξασφάλιση του παγκόσμιου εμπορίου, δεν
διεκδίκησε εδάφη αλλά εμπορικά και αποικιακά οφέλη και βέβαια
την διεθνή ισορροπία για να κάνει άνετα τις δουλειές της. Οι
συντηρητικοί ηγέτες των μεγάλων δυνάμεων με προεξάρχοντα τον
πρωθυπουργό της Αυστρίας Μέτερνιχ προσπάθησαν κυρίως να
εξασφαλίσουν τέτοιες συμμαχίες και ισορροπίες ώστε να
καταπνίξουν κάθε επαναστατική διάθεση των λαών.

«Οι τρεις αυτές δυνάμεις είχαν μεγάλα οφέλη και εδαφικά κέρδη. Η Αγγλία
αρκέστηκε στον έλεγχο εδαφών εμπορικής σημασίας, ενώ η Πρωσία
αναλογικά κέρδισε περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη δύναμη σε
εδάφη και οικονομικούς όρους».(2)

Σημαντική απόφαση στα πλαίσια του συνεδρίου και
κατευθυντήρια αρχή ήταν η «αρχή της νομιμότητας» που υιοθετήθηκε
από Μέτερνιχ αλλά ήταν Γαλλικής προελεύσεως πρόταση που
επινοήθηκε από τον Γάλλο υπουργό εξωτερικών Ταϋλεράνδο ως μέσο
προστασίας της χώρας του σε ενδεχόμενα σκληρά αντίποινα από τους
νικητές. Σε γενικές γραμμές η αρχή της νομιμότητας όριζε την
αποκατάσταση των προεπαναστατικών δυναστειών στους θρόνους
τους και την ανάκτηση από κάθε χώρα των εδαφών που κατείχε το
1789. Αυτό έγινε σχεδόν σε όλα τα κράτη εκτός από κάποια
γερμανικά κρατίδια, για τα οποία οι μεγάλες δυνάμεις αναγνώρισαν
μόνο 39 κρατίδια σύμφωνα μάλιστα με τα σύνορα όπως τα είχε ορίσει ο
Ναπολέων. Αυτά τα κρατίδια μαζί με την γερμανόφωνη Πρωσία και
Αυστρία σχημάτισαν την Γερμανική Συνομοσπονδία.

Ο νέος γεωπολιτικός χάρτης που διαμορφώθηκε μετά το «συνέδριο της
Βιέννης» χαρακτηρίστηκε από μια σχετική σταθερότητα και μια
μακρόχρονη περίοδο ειρήνης. Τα βασικά της χαρακτηριστικά
όπως προαναφέρθηκαν αποτέλεσαν το ευρωπαϊκό σύστημα
διακυβέρνησης στην διάρκεια ενός αιώνα μέσα στον οποίο είχαμε
μόνο μικρής εμβέλειας πολέμους με εξαίρεση τον «Κριμαϊκό». Μέχρι
τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο δεν συμμετείχαν ποτέ πάνω από δύο
μεγάλες δυνάμεις σε πολεμική σύγκρουση. Επειδή όμως έπρεπε
να υλοποιηθούν άμεσα οι αποφάσεις της Βιέννης, λίγε εβδομάδες
μετά την λήξη του συνεδρίου η Αυστρία, η Ρωσία και η Πρωσία με
πρόσχημα την κοινή χριστιανική θρησκεία υπέγραψαν την συνθήκη
της «Ιεράς Συμμαχίας». Δεν ήταν παρά ένα σύμφωνο αλληλοβοήθειας
σε ενδεχόμενες κοινωνικές και εθνικές ανατροπές...

Μπορεί η «ιερά συμμαχία» να μην λειτούργησε ποτέ επί της
ουσίας, όμως στα μάτια των λαών εκείνης της εποχής απέκτησε
μυθικές διαστάσεις, συμβολίζοντας έναν ισχυρό συνασπισμό
δυνάμεων κατά της επανάστασης.«Πράγματι περισσότερο από την
ηχηρή διακήρυξη, που οφείλεται στις μυστικιστικές εξάρσεις του
τσάρου, οι ενέργειες που ακολουθούν αποκαλύπτουν το αληθινό
πρόσωπο της ιεράς συμμαχίας: ένας σύνδεσμος αμοιβαίας βοήθειας
των απολυταρχικών ηγεμόνων εναντίον των λαϊκών βλέψεων που
γεννήθηκαν από την γαλλική επανάσταση.»(3)

Τους σκοπούς της συμμαχίας εφάρμοζε το «συνέδριο της
Ευρώπης» στο οποίο από το 1815 συμμετείχε και η Αγγλία, ενώ από
το 1818 έγινε πενταμελές αφού εντάχθηκε και η Γαλλία. Το 1818
ήταν και η μόνη περίοδος στην οποία συσκέπτονταν ουσιαστικά και
ενεργούσαν άμεσα για την αντιμετώπιση κάθε είδους κινημάτων,
όπως αυτά των φιλελεύθερων φοιτητών στο Τορίνο και στα
γερμανικά κρατίδια. Η τελευταία επέμβαση της «ιεράς συμμαχίας» έγινε
κατά των Ισπανών φιλελευθέρων στα τέλη του 1823. Τότε άρχισαν οι
πρώτοι τριγμοί στο καθεστώς που διαμορφώθηκε από το συνέδριο της
Βιέννης καθώς η Βρετανία τάχθηκε ανοιχτά κατά της επέμβασης. Η
αστυνόμευση από τα μεγάλα κράτη θα ζημίωνε τα συμφέροντα της
Βρετανίας στις αποικίες της που είχαν εξαπλωθεί πέραν του
Ατλαντικού και για αυτό τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας των
Λατινοαμερικάνικων χωρών και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Την αρχή της καταστολής όλων των επαναστάσεων σύμφωνα
με το συνέδριο της Βιέννης κατέλυσε η Ελληνική ανεξαρτησία του
1830 με την βοήθεια μάλιστα της Ρωσίας η οποία παρά την
δυσαρέσκεια της στα κινήματα αυτά υποστήριξε τους ομόθρησκούς
της, με αποτέλεσμα να κλονιστεί η συνοχή της «ιεράς συμμαχίας».

Το πιο σοβαρό ζήτημα που δίχασε για πολλά χρόνια τις
Ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως την Ρωσία και την Βρετανία, ήταν το
«Ανατολικό Ζήτημα». Δηλαδή ο αγώνας μεταξύ των μεγάλων
δυνάμεων για τα μεγαλύτερα οφέλη από την διάλυση της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας. Το «Ανατολικό Ζήτημα» οδήγησε σε γενικευμένη
σύγκρουση το 1854 – 1856 με τον Κριμαϊκό πόλεμο. Η Ρωσία δεν
ενδιαφερόταν μόνο για το μέλλον των ορθόδοξων λαών της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά κυρίως γιατί έβλεπε τα Βαλκάνια
ως φυσική προέκταση της , ενώ καταλαμβάνοντας τα στενά του
Βοσπόρου θα είχε πρόσβαση στη Μεσόγειο. Όμως τον ίδιο εμπορικό
δρόμο ήθελε να ελέγχει και η Βρετανία για να εξυπηρετεί τα
συμφέροντά της στην Ινδία.

Η Ρωσία προκάλεσε για ακόμη μια φορά ρήξη στις σχέσεις της με την Οθωμανική αυτοκρατορία με αφορμή την πρόθεση του Σουλτάνου να παραχωρήσει την φύλαξη των Αγίων Τόπων σε Λατίνους μοναχούς (προστατευόμενους από την Γαλλία), κι όχι σε
Έλληνες μοναχούς που προστάτευε η ίδια. Έτσι απαίτησε με
τελεσίγραφο την δημιουργία Ρωσικού προτεκτοράτου στους Αγίους
Τόπους. Στην άρνηση του Σουλτάνου απάντησε με εισβολή στην
υποτελή από τους Οθωμανούς Μολδοβλαχία και με την καταστροφή
του Οθωμανικού στόλου. Η Αγγλία αποφάσισε να επέμβει και ζήτησε
την συνδρομή της Γαλλίας η οποία ανταποκρίθηκε ώστε να στηρίξουν τους Τούρκους.« Η Ρωσική νίκη στην θάλασσα κατέστησε τον τσάρο λιγότερο αδιάλλακτο. Η Ρωσία
ήταν τώρα διατεθειμένη να διαπραγματευτεί με την Πύλη
συμβιβαστική λύση του ζητήματος των ιερών προσκυνημάτων και να
αποσύρει τα στρατεύματά της από την Μολδαβία και την Βλαχία, αν
απέσυραν τις ναυτικές τους δυνάμεις η Βρετανία και η Γαλλία από τα
στενά, οπού τις είχαν στείλει προκειμένου να στηρίξουν την Πύλη
και να ασκήσουν πίεση στην Ρωσία». (4)


Απέναντι στην κοινή εκστρατεία η Ρωσία πολιορκήθηκε για
ένα χρόνο στην Κριμαία σε ένα πόλεμο που είχε πολλές ανθρώπινες
απώλειες. Τον Σεπτέμβριο του 1855 μετά τον θάνατο του τσάρου
Νικολάου του Α΄, οι συμμαχικές δυνάμεις κατέλαβαν την
Σεβαστούπολη και ανάγκασαν το νέο τσάρο Αλέξανδρο
τον Β΄ να συνθηκολογήσει. Στην ήττα της Ρωσίας συνέβαλε και το
γεγονός ότι ήταν διπλωματικά απομονωμένη ακόμη και από τον
παραδοσιακό της σύμμαχο την Αυστρία την οποία μάλιστα ο τσάρος
πριν από λίγα χρόνια (1848) είχε βοηθήσει κατά της Ουγγρικής
επανάστασης. Μια από τις συνέπειες του πολέμου ήταν
φυσικά η διάλυση της συντηρητικής «ιεράς συμμαχίας». Η συμμαχική
διάσπαση των δυο μεγάλων δυνάμεων, Ρωσίας, Αυστρίας, έπαιξε
σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στο μέλλον της διπλωματίας στα επόμενα
χρόνια αλλά και στην αναγέννηση των φιλελεύθερων εθνικών
κινημάτων. «Το ρήγμα μεταξύ Αυστρίας και Ρωσίας αποτέλεσε
«διπλωματική επανάσταση» για την εποχή εκείνη. Κανείς δεν
μπορούσε να εγγυηθεί πλέον την διατήρηση του status quo στην
Ευρώπη, ενώ οι Αψβούργοι δεν υπολόγιζαν πια στην βοήθεια της
Ρωσίας και της Πρωσίας για την αντιμετώπιση κρίσεων που
αμφισβητούσαν την ακεραιότητα της πολυεθνικής αυτοκρατορίας
τους...» (5)

Ο Κριμαϊκός πόλεμος αποτέλεσε σημείο καμπής για την
Ευρωπαϊκή διπλωματία, ενισχύοντας σημαντικά το γόητρο και το
ρόλο του Ναπολέοντα του Γ’. Ο Γάλλος αυτοκράτορας για να
επικυρώσει την ειρήνη, συγκάλεσε το «συνέδριο των Παρισίων» (1856),
το οποίο έβαλε τέλος στο καθεστώς και στο σύστημα που
εγκαθίδρυσε το συνέδριο της Βιέννης.

Παρά τις συμφωνίες των μεγάλων δυνάμεων και την επιβολή
της συντήρησης, στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες επικρατούσε
επαναστατικός αναβρασμός. Τα κινήματα είχαν μεγάλη ένταση και
κορυφώθηκαν το 1848, προσλαμβάνοντας μάλιστα χαρακτήρα
παγκόσμιας επανάστασης για αυτό ονομάστηκαν «η άνοιξη
των λαών». Τα κινήματα αυτά σχεδιάζονταν ως επί το πλείστον από
μορφωμένους ανθρώπους οι οποίοι αποτελούσαν ολιγάριθμες
ομάδες, μυστικές επαναστατικές αδελφότητες, στα μεσαιωνικά
πρότυπα, με ιεραρχία και τελετουργικό τυπικό. Οι λαοί της Ευρώπης
εξεγέρθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα, όμως στην Γαλλία,στην
Ιταλία αλλά και στην Αυστρία οι διάφορες εθνότητες, πνίγηκαν στο αίμα. Οι επαναστάτες του 1848 έκαναν ολοφάνερη πλέον την διαμάχη και την ταξική διαφορά μεταξύ των
εργατών και των αστών. Φυσικά ως συνέπεια των επαναστάσεων
ήταν η επαναφορά στο σύστημα διακυβέρνησης των απόλυτων μοναρχιών.

Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στο σύστημα
διακυβέρνησης των κρατών στην Ευρώπη μετά την Γαλλική
Επανάσταση, ήταν η εμφάνιση και δημιουργία του έθνους, του
εθνικού κράτους. Και παρά τα προβλήματα που δημιουργούσαν σε
αυτό οι πολυεθνικές αυτοκρατορίες, το εθνικό κράτος εμφανίστηκε
ως πανάκεια. Ο λαός πίστευε ότι η ανέχεια, η κοινωνική αδικία, η
ταξική και φυλετική καταπίεση θα εξαφανιζόντουσαν από την
δημιουργία ενός κράτους με εθνικούς θεσμούς, δηλαδή εκπαίδευση,
στρατό, διοίκηση, εθνικές εορτές και σύμβολα. Η Ιταλική (1859 –
1870) και η Γερμανική ενοποίηση (1871) προώθησαν ακόμη
περισσότερο τον εθνικισμό και άλλαξαν τον συσχετισμό των
δυνάμεων και τα διπλωματικά δεδομένα στην Ευρώπη. Ο βασικός
διαμορφωτής των νέων καταστάσεων ήταν ο πρωθυπουργός και
υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας Ότο φον Βίσμαρκ. Ο νέος
καγκελάριος ήταν αυτός που επηρέασε όσο κανείς άλλος τις διεθνείς
σχέσεις και τις διπλωματικές εξελίξεις στην Ευρώπη. Ακολουθώντας
μια πολιτική συμμαχιών και ισορροπιών, προσπάθησε με κάθε
τρόπο να διατηρήσει η χώρα του την ισχύ της, αλλά και να
εξασφαλιστεί η ειρήνη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Η Γερμανία
πανίσχυρη οικονομικά και στρατιωτικά μετά το 1870, διεκδίκησε την
πρωτοκαθεδρία της μέχρι τότε ηγετικής δύναμης, Βρετανίας. Η Ιταλία
από την άλλη μπορεί να μην ήταν ακόμη μια μεγάλη Ευρωπαϊκή
δύναμη, μπήκε όμως στην λέσχη των ισχυρών που διαμόρφωναν
ανάλογα με τα συμφέροντά τους το σύστημα ισορροπιών και τον
γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης.

Ένα ακόμη σημείο που επηρέασε τις σχέσεις μεταξύ των
μεγάλων δυνάμεων και συνακόλουθα την διπλωματική τους πολιτική,
μέσω συγκρούσεων και συμμαχιών, ήταν και η αποικιοκρατική
πολιτική τους από το 1880 μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ήταν
η εποχή που οι ιστορικοί ονομάζουν «εποχή του ιμπεριαλισμού» όπου
τα συμφέροντα των μεγάλων χωρών Αγγλία, Ρωσίας, Γαλλίας αλλά
και των δυο νεοσύστατων κρατών Γερμανίας και Ιταλίας, έρχονταν
σε σύγκρουση και διατάρασσαν την πολιτική και στρατιωτική
ισορροπία στην Ευρώπη. Κι αυτό παρά το ότι αφορούσε αποικίες
εκτός της γηραιάς Ηπείρου, όπως για παράδειγμα τα συμφέροντα της
Γαλλίας και της Βρετανίας στην Αφρική και της Ρωσίας με την
Βρετανία στην Ασία.

Στην κρίση του Ανατολικού Ζητήματος (1877 – 1878) οι
μεγάλες δυνάμεις έδειξαν για ακόμη μια φορά τις μεγάλες διαφορές
τους όταν πρόκειται να μοιραστούν την πίτα που ονομάζεται
συμφέροντα ή εδάφη στρατηγικής σημασίας. Συμμαχίες, διπλωματία
και πόλεμοι δοκίμασαν για ακόμη μια φορά την ικανότητα των
μεγάλων δυνάμεων στην σοβαρή αυτή κρίση σε μια περιοχή μάλιστα
που ήταν «καζάνι που έβραζε». Τον Απρίλιο του 1877 ο τσάρος
Αλέξανδρος ο Β΄ κήρυξε τον πόλεμο κατά της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας με αφορμή τις σφαγές των τελευταίων κατά των
Βοσνίων και των Βουλγάρων εξεγερθέντων. Οι Βρετανοί όπως είχαν
κάνει και με τον πόλεμο του 1854 κατά των Ρώσων δεν θα δίσταζαν
να το ξανακάνουν προστατεύοντας τα συμφέροντά τους σε μια
ενδεχόμενη επέκταση της Ρωσίας προς τον νότο. Παρόλα αυτά το
1878 οι Ρώσοι έφθασαν με τα στρατεύματά τους έξω από την
Κωνσταντινούπολη στο χωριό Άγιος Στέφανος όπου και υποχρέωσαν τους Τούρκους να υπογράψουν την ομώνυμη συνθήκη (3 Μαρτίου).

«Η συνθήκη προέβλεπε εκτός των άλλων, την
δημιουργία μιας μεγάλης Βουλγαρίας, που θα έφτανε μέχρι το Αιγαίο
και θα συμπεριλάμβανε και την Θεσσαλονίκη. Η κατάσταση ήταν
έκρυθμη και σήμανε συναγερμός στις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες,
κυρίως στην Βιέννη και το Λονδίνο. Η απειλή μιας Αυστρο –
Ρωσικής ή μιας Αγγλο – Ρωσικής σύρραξης ήταν άμεση, καθώς η
Βρετανία και η Αυστρο-Ουγγαρία δεν ήταν διατεθειμένες να δεχτούν
μια τόσο ριζική ανατροπή των ισορροπιών στα Βαλκάνια, με την
δημιουργία ενός μεγάλου βουλγαρικού κράτους και την υπέρμετρη
ενίσχυση της Ρωσικής επιρροής. » (6)

Υπό την πίεση των κρατών αυτών αλλά και της Γερμανίας, η
Ρωσία αναγκάστηκε να συμμετάσχει στο συνέδριο των μεγάλων
δυνάμεων στο Βερολίνο (1878) και να υπογράψει την ομώνυμη
συνθήκη που αφορούσε κυρίως στο θέμα της Βουλγαρίας. Εκεί και
πάλι ο Βίσμαρκ ξεδίπλωσε τις διπλωματικές του αρετές
και εφαρμόστηκε για ακόμη μια φορά η αρχή της ισορροπίας των
δυνάμεων, αφού περιορίστηκαν τα εδαφικά οφέλη για την Ρωσία,
όπως περιορίστηκαν και τα σύνορα της Βουλγαρίας. Το συνέδριο του
Βερολίνου υπήρξε καθοριστικό για την πορεία της Ευρώπης. Για
ακόμη μια φορά στα «παιχνίδια» εξουσίας συμμετείχαν μόνο οι
μεγάλες δυνάμεις, καθώς στο Βερολίνο δεν παρευρέθηκε εκπρόσωπος
από βαλκανική χώρα, ενώ δεν εισακούστηκαν ούτε καν οι απόψεις
τους.

Η ανασφάλεια στην Ευρώπη άρχισε να γίνεται ορατή από την
αποπομπή του Βίσμαρκ το 1890. Την ίδια χρονιά άρχισε να
καταρρέει το σύστημα ασφάλειας που είχε διαμορφώσει ο γερμανός
καγκελάριος. Ο αυτοκράτορας Γουλιέλμος διακήρυξε την επεκτατική
πολιτική της Γερμανίας το 1897 κάτι που σήμανε την αμφισβήτηση
της παγκόσμιας ηγεμονίας της Βρετανίας. Οι Άγγλοι
προετοιμάστηκαν για μια ενδεχόμενη σύγκρουση έχοντας στο πλευρό
τους την Γαλλία και την Ρωσία, αφού πρώτα διευθέτησαν τις μεταξύ
τους αποικιοκρατικές διαφορές. Ήταν η λεγόμενη «Τριπλή
Συνεννόηση» (1904 και 1907). Από την άλλη η Γερμανία
δημιούργησε την τριπλή συμμαχία με την Αυστρο – Ουγγαρία και
την Ιταλία ολοκληρώνοντας έτσι τους δυο συνασπισμούς που θα
συγκρουστούν μετωπικά μερικά χρόνια αργότερα.

Τα πρώτα μαύρα σύννεφα πάνω από την Ευρώπη άρχισαν
να μαζεύονται το 1912 με αφορμή την προσάρτηση της Βοσνίας –
Ερζεγοβίνης από την Αυστρο –Ουγγαρία, κάτι που πλήγωσε τον
εθνικισμό των Σέρβων. Συμμαχώντας με τους Έλληνες και τους
Βούλγαρους κήρυξαν την ίδια χρονιά τον πόλεμο στους Τούρκους
διεκδικώντας εδάφη. Νίκησαν, χωρίς όμως να επέλθει η ειρήνη. Η
Βουλγαρία θεώρησε ότι αδικήθηκε από την διανομή των εδαφών της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας που έγινε με τις «ευλογίες» των ισχυρών
και αμέσως κήρυξε τον πόλεμο κατά των Σέρβων, οι οποίοι
συμμάχησαν με τους Έλληνες και τους Ρουμάνους. Ο Β΄ Βαλκανικός
πόλεμος ξεκίνησε αμέσως. Αυτό όμως που έκανε την περιοχή
πραγματική πυριτιδαποθήκη για την Ευρώπη ήταν η δημιουργία του
Αλβανικού κράτους το 1912, σε εδάφη που διεκδικούσε η Σερβία. Οι
Σέρβοι εθνικιστές δεν θα ξεχνούσαν ποτέ ότι πίσω από την
ανεξαρτησία της Αλβανίας κρυβόταν η Αυστροουγγαρία. Τον Ιούνιο
του 1914 με την δολοφονία του αρχιδούκα της Αυστρίας
Φερδινάρδου, η Ευρώπη μπαίνει σε μαύρες εποχές και δύσκολες
εποχές.

Γιώργος Κολοβάτσιος

Υποσημειώσεις

(1) Ι.Σ. Κολιόπουλος « Νεώτερη Ευρωπαική Ιστορία» σελ. 80
(2) Χάρτης της Ευρώπης όπως διαμορφώθηκε μετά το συνέδριο της Βιέννης «Βernstein – Mizla - τόμος 2 , 1997, σελ. 24
(3) Bernstein - Mizla - τόμος 2 , 1997 , σελ. 25
(4) Ι.Σ.Κολιόπουλος «Νεώτερη Ευρωπαική Ιστορία» σελ. 196
(5) Κ.Ράπτης «Γενική Ιστορία της Ευρώπης – τόμος Β΄- σελ. 54
(6) Κ.Ράπτης «Γενική Ιστορία της Ευρώπης – τόμος Β΄ - σελ. 145

Bla bla Blog!

Είναι Κυριακή μεσημέρι, ακούω το τελευταίο άλμπουμ των Budos Band και περιμένω την ώρα πο θα αναχωρήσω για το ΟΑΚΑ,εκεί όπου θα νικήσουμε την ΑΕΚ, λίγο πριν πάρουμε το πρωτάθλημα. Αν κι όπως γνωρίζετε δεν σχολιάζω την επικαιρότητα το θέμα των blog και των εκβιαστών με βασανίζει.Διότι σχετικοί και άσχετοι με το θέμα έχουν πάρει θέση και παίζουν άθελά τους το παιχνίδι της κυβέρνησης που προσπαθεί να επιβέλλει κανόνες στο μεγαλύτερο δημοκρατικό μέσο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ. Δεν υπήρξε ούτε στιγμή στην παγκόσμια ιστορία που οι πολίτες όλου του κόσμου να μπορούν με απλά μέσα και χωρίς λογοκρισία να γράφουν τις ιδέες τους, να σχολιάζουν τα κακώς κείμενα,να κριτικάρουν την εξουσία, να διαδώσουν καινοτομα πράγματα, να βρίσουν, να γελάσουν, να πληροφορηθούν.
Θεωρώ ότι η υπάρχουσα νομοθεσία είναι ικανή - μου το έχουν επιβεβαιωσει έγκριτοι νομικοί - να προστατεύσει οποινδηποτε από κάθε λογής εκβιαστές ,απατεώνες,κακοπροέραιτους. Το διαδύκτιο και πιο ειδικά τα blog είναι ο αέρας που αναπνέουμε, είναι η γειτονιά μας, η πόλη μας, η παρέα μας. όσο μπορούν να μας εκβιάσουν σε τέτοια στεγανά όπως τα ονομάζουν οι ευνομούμενες πολιτείες άλλο τόσο μπορούν και μέσα από το διαδύκτιο.
Πλήρης ελευθερία στα blog!
Απόλυτη αναρχία στο διαδύκτιο! Η αυτορύθμιση του μέσου και όσων ασχολούνται με αυτό θα λύσει όλα τα προβλήματα.