Σε αυτές τις παλιές φωτογραφίες θα διακρίνεις εσένα και μένα, τους γονείς σου, τους συγγενείς, τους φίλους σου, τις κρυψώνες, τους τόπους που έπαιζες, που έτρεχες να κρυφτείς για να κλάψεις, τις γιορτές, τις λύπες και τα πανηγύρια. Σε αυτές τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που ο χρόνος τις έφθειρε, όσο και τους ανθρώπους θα διακρίνεις πολέμους και εθνικές εορτές, τον φίλο που έλειψε, τον γείτονα που πέθανε και είχες χρόνια να τον δεις, την πόλη σου να αλλάζει μέσα στις δεκαετίες. Το ασπρόμαυρο που έγινε έγχρωμο και την κατάφυτη Φιλιππιάδα που θα γίνει γκρίζος Ζηρός. Αλήθεια. Αν αυτό δεν είναι γνήσιος Φιλιππιαδιώτικος νεορεαλισμός τότε τι είναι;
«Η κάμερα έξω από τα στούντιο, οι ερασιτέχνες ηθοποιοί, οι ιστορίες που γεννιούνται μέσα από την αληθινή ζωή: σ' αυτές τις φωτογραφίες το ψέμα της μυθοπλασίας παραχωρεί την θέση του στην αλήθεια της πραγματικής ζωής». Όχι. Δεν είναι ο ορισμός του περιεχομένου των φωτογραφιών που θα προβάλλει το filoiko. Όσο κι αν σας ακουστεί απίστευτο είναι ο ορισμός για τον Ιταλικό κινηματογραφικό νεορεαλισμό. Που ξεκίνησε το 1943 με το «Έμμονο πάθος» (Ossessione) του Luchino Visconti και κορυφώθηκε το 1943 με το «Κλέφτης Ποδηλάτων» (Ladri di Biciclette) του Vittorio De Sica.
Με την άδεια του Filoiko κλέψαμε μερικές φωτό και με τους αγαπημένους μας Pearl Jam φτιάξαμε ένα βιντεάκι.
Πριν πολλά χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του 70΄ένα μικρό αγόρι κόλλησε την αρρώστια του σινεμά από τον πατέρα του. Καθώς δεν υπήρχε κινηματογράφος στην Φιλιππιάδα, το πρόγραμμα είχε κάθε Κυριακή επίσκεψη στο σινεμά REX στην πλατεία Κιλκίς. Έβλεπαν μαζί ταινίες γουέστερν ή τις περιπέτειες του Ταρζάν. Στην αφελή παιδικότητα η επίδραση της σκοτεινής αίθουσας ήταν τρομακτική. Περίμενε κάθε μέρα να γίνει Κυριακή για να ξεκινήσει η ταινία. Άνοιγαν άλλοι κόσμοι, μέσα και γύρω από το μυαλό του που οι φίλοι του δεν μπορούσαν να καταλάβουν. Όσα και αν τους έλεγε για την αφίσα της ταινίας «Ωραία μου κυρία» (My fair lady) με το πρόσωπο της πανέμορφης Audrey Hepburn που κοσμούσε τις σκάλες αριστερά, λίγο πριν μπεις στην αίθουσα, για τις μαγικές εικόνες που προβάλλονται τόσο ζωντανά μπροστά σου, εκείνοι δεν καταλάβαιναν.
Και ξαφνικά ήρθε εκείνη η Κυριακή που άλλαξε την ζωή του για πάντα. Ο μικρός έμπαινε στο σινεμά με τον πατέρα του για να δουν το φίλμ «ο Ταρζάν στον Αμαζόνιο». Τότε τους σταμάτησε ο Μάχος, ο θρυλικός ιδιοκτήτης της αίθουσας και τους είπε τα εξής: «Δυστυχώς σήμερα δεν έχει παιδικό. Από την Αθήνα έκαναν λάθος και μου έστειλαν αντί για Ταρζάν ένα ιταλικό ασπρόμαυρο. Τσακώθηκα μαζί τους από το τηλέφωνο αλλά δεν βγήκε τίποτε. Θα παίξουμε λοιπόν το ιταλικό. Μου είπαν ότι είναι ωραίο, αλλά τι να σας πω. Αν θέλετε μπαίνετε".
Ο πατέρας που αποφάσιζε δεν το σκέφτηκε. Έκοψαν τα εισιτήρια, μπήκαν στην αίθουσα που πάντα η μυρωδιά της ήταν ευωδία για τον μικρό και μόλις έσβησαν τα φώτα έπεσαν οι τίτλοι. «Κλέφτης Ποδηλάτων» (Ladri di Biciclette) του Vittorio De Sica. Μια συγκλονιστική ιστορία ενός πατέρα και του γιού του, που τους κλέβουν το ποδήλατο, εργαλείο δουλειάς για την οικογένεια, στην διαλυμένη μεταπολεμική εποχή στην Ιταλία. Μόλις τέλειωσε η ταινία, όλα είχαν αλλάξει για τον μικρό, τίποτε δεν θα ήταν πια το ίδιο. Ούτε η ζωή του, ούτε το μέλλον του. Άνοιξαν οι ορίζοντες και το μυαλό του. Από τότε δεν έχει ξανανιώσει τόσο δυνατό συναίσθημα. Ίσως να συμβεί τώρα. Στις 25 Αυγούστου, κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι όταν κλείσουν τα φώτα της πλατείας της μικρή του πόλης. Και θα κοιτάζει γύρω του. Να βρει στα μάτια κάποιων μικρών παιδιών που θα είναι εκεί, τον μικρό που μεγάλωσε. Είναι μαγικό το πανί. Είτε με σινεμά είτε με φωτογραφίες.
Οι παλιές φωτογραφίες είναι, πάνω απ' όλα, μια ηθική θέση από την οποία κοιτάζει κανείς τον κόσμο -στη συνέχεια μετατρέπεται σε αισθητική θέση, το ξεκίνημα είναι όμως ηθικό. Για να παραφράσω την ρήση του Roberto Rossellini για τον κινηματογραφικό νεορεαλισμό.
Γιώργος Κολοβάτσιος
